Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM hay nhất năm 2025 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay, các quốc gia đang phát triển trên thế giới luôn nỗ lực để đổi mới phát triển giáo dục theo hướng tiên tiến, hiện đại, nhằm thực hiện tiến trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế về giáo dục. Không nằm ngoài xu thế này, Đảng và Nhà nước ta với định hướng phải đổi mới căn bản, toàn diện, tăng cường quản lý để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, ngành giáo dục cần có những điều chỉnh, những thay đổi cụ thể, từ chỗ chú trọng nhiều vào số lượng sang định hướng mạnh vào chất lượng, thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng và hiệu quả của giáo dục.

Thực hiện xây dựng trường phổ thông chất lượng cao cũng chính là thực hiện định hướng về công tác giáo dục của Đại hội Đảng lần thứ XI: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo dục và đào tạo” [10,tr.130].

Đại hội Đảng lần thứ XI đặt ra nhiệm vụ là phải: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp” [10,tr.130,131].

“Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát triển nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên,…” [9,Tr.476]. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Ngành Giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh các năm gần đây mặc dù luôn chủ động, sáng tạo với việc xây dựng mô hình trường học chất lượng cao, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa, hội nhập quốc tế của thành phố nhưng do nhiều yếu tố khách quan nên hiện nay mô hình trường phổ thông chất lượng cao ở các quận huyện trên địa bàn Thành phố nói chung và Quận 12 nói riêng còn mới mẻ; việc đầu tư xây dựng trường phổ thông chất lượng cao chưa được quan tâm đúng mức, phát triển chưa rộng khắp. Điều này, đòi hỏi cần có nghiên cứu để bổ sung và hoàn thiện vấn đề lý luận về xây dựng mô hình trường phổ thông chất lượng cao. Bởi mô hình trường phổ thông chất lượng cao là bước tiến mới để nâng tầm chất lượng giáo dục và đào tạo hiện nay, là cơ sở để giáo dục Việt Nam tiếp cận và hội nhập với giáo dục quốc tế.

Mục tiêu giáo dục của nhà trường chất lượng cao là để đào tạo ra những con người mới đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay, có những phẩm chất tốt đẹp về nhân cách: đức, trí, thể, mỹ, lao động; đáp ứng yêu cầu 4 trụ cột giáo dục thế giới ngày nay là: học để biết, học để làm, học để chung sống và học để tự hoàn thiện mình. Nhà trường phải đáp ứng về nội dung học tập, người học phải đạt được 6 bậc thang quan trọng: từ biết, hiểu, vận dụng đến phân tích, tổng hợp và xác định giá trị trong cuộc sống. Do vậy, việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vô cùng cần thiết trong quá trình đổi mới toàn diện và hội nhập giáo dục hiện nay ở nước ta. Từ yêu cầu lý luận và thực tiễn trên, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn cao học quản lý giáo dục.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

• Lược khảo những quan điểm về trường phổ thông chất lượng cao thế giới

Trên thế giới, bên cạnh các loại hình nhà trường bồi dưỡng học sinh giỏi, đào tạo học sinh tài năng (như hệ thống trường chuyên, trường năng khiếu ở Việt Nam), cũng đã có những nghiên cứu và triển khai các loại hình trường phổ thông chất lượng cao. Xin giới thiệu một vài mô hình:

Trong thập niên 1980 đã có những nghiên cứu và triển khai thực hiện mô hình “Trường học hiệu quả” (Effective School). Mô hình được sử dụng rộng rãi ở Vương quốc Anh gồm 11 yếu tố:

• Lãnh đạo có tính chuyên nghiệp;
• Tầm nhìn và mục đích chia sẻ;
• Môi trường biết học hỏi;
• Sự tập trung vào dạy học;
• Dạy học có chủ đích, có mục đích rõ ràng;
• Kỳ vọng cao;
• Sự tác động tăng cường có tính tích cực;
• Giám sát theo dõi sự tiến bộ;
• Quyền và trách nhiệm của học sinh được thực thi;
• Quan hệ nhà trường – gia đình;
• Biết học hỏi. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Ở Singapore, từ năm 2013 đã triển khai mô hình “Nhà trường ưu việt” (School Excellence Model – SEM), nhà trường ưu việt phải thỏa mãn 9 tiêu chí sau:

• Lãnh đạo và quản lý;
• Phát triển đội ngũ;
• Lập kế hoạch chiến lược;
• Nguồn lực phong phú;
• Các quy trình lấy học sinh làm trung tâm;
• Kết quả phát triển đội ngũ tốt;
• Kết quả hoạt động và quản lý tốt;
• Đối tác và kết quả về mặt xã hội tốt;
• Các kết quả hoạt động chính cao.

SEM có 7 giá trị cơ bản, là những đặc trưng tạo nên thành công của một trường và cũng là sự khẳng định mục tiêu giúp các trường liên tục đổi mới và phát triển, cụ thể:

• Tất cả vì học sinh;
• Giáo viên – nhân tố hàng đầu;
• Tài năng lãnh đạo;
• Hỗ trợ của cả hệ thống;
• Hợp tác với bên ngoài;
• Quản lý bằng tri thức;
• Liên tục sáng tạo và đổi mới.

Ở Malaysia, đã thực hiện đề án xây dựng “Nhà trường thông tuệ” (SMART School) với việc đào tạo học sinh theo tinh thần “POWER” (Sức mạnh), cụ thể:

• P: Planning (Học sinh tự vạch ra kế hoạch của mình theo tư vấn của người thầy).
• O: Organizing (Học sinh tự tổ chức thực hiện kế hoạch đề ra).
• W: Working (Học sinh thiết kế công việc tương ứng với cách tổ chức đã vạch ra).
• E: Evaluating (Học sinh tự đánh giá kết quả học tập của mình có sự giám sát giúp đỡ, hỗ trợ của thầy).
• R: Recodnizing (Học sinh tự xây dựng các nhận thức mới cho bản thân).

Nhìn chung, mô hình nhà trường phổ thông chất lượng cao, hiện nay có khá nhiều quan niệm khác nhau căn cứ trên quan điểm tiếp cận khác nhau: Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

• Tiếp cận theo chức năng nhà trường;
• Tiếp cận theo mục tiêu nhà trường;
• Tiếp cận theo sự gia tăng giữa đầu vào – đầu ra;
• Tiếp cận theo quá trình;
• Tiếp cận theo mô hình thỏa mãn;
• Tiếp cận theo điều kiện nguồn tài nguyên và môi trường hoạt động;
• Tiếp cận theo mô hình Quản lý chất lượng tổng thể;

Đối với một cơ sở giáo dục (trường phổ thông), chất lượng của nhà trường đã được Chương trình hành động Dakar (2013) của UNESCO đề cập qua 10 yếu tố như sau:

• Người học khỏe mạnh, được nuôi dạy tốt, được khuyến khích để có động cơ học tập chủ động;
• Giáo viên thành thạo nghề nghiệp và được động viên đúng mức;
• Phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực;
• Chương trình giáo dục thích hợp với người dạy và người học;
• Trang thiết bị, phương tiện và đồ dùng giảng dạy và học tập, học liệu và công nghệ giáo dục thích hợp, dễ tiếp cận;
• Môi trường học tập bảo đảm vệ sinh, an toàn, lành mạnh;
• Hệ thống đánh giá thích hợp với môi trường, quá trình giáo dục và kết quả giáo dục;
• Hệ thống quản lý giáo dục có tính tham gia và dân chủ;
• Tôn trọng và thu hút được cộng đồng cũng như nền văn hóa địa phương trong hoạt động giáo dục;
• Các thiết chế, chương trình giáo dục thích hợp, thỏa đáng và bình đẳng;

Tình hình nghiên cứu trong nước

Ở Việt Nam quan niệm về mô hình trường chất lượng cao vẫn còn nhiều hướng tiếp cận khác nhau. Một số trường gọi là chất lượng cao hiện nay chỉ đạt được một hoặc một số yếu tố cơ bản theo quan niệm của chủ thể đầu tư xây dựng trường (như chỉ cung cấp những dịch vụ chất lượng cao; chỉ quan tâm đến tỉ lệ học sinh lên lớp, tốt nghiệp, đỗ vào đại học,…). Trong khi đó, mục tiêu của trường chất lượng cao rất toàn diện phải hướng đến cả sự phát triển của người học, của người dạy và người quản lý, của nhà trường và hệ thống giáo dục, của Nhà nước và cả cộng đồng xã hội; phải quan tâm tác động đến cả “Bối cảnh, Đầu vào, Quá trình và Đầu ra”. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Hiện nay, đã có một số nghiên cứu, thảo luận về mô hình trường chất lượng cao. Một số nhà khoa học giáo dục cũng đã đề nghị hướng tiếp cận chất lượng nhà trường theo mô hình “Quản lý chất lượng tổng thể”, theo đó có thể sắp xếp các yếu tố liên quan đến chất lượng gồm ba thành phần cơ bản của một cơ sở giáo dục trên nền ngữ cảnh cụ thể theo sơ đồ C – I – P – O.

• “ C ” ( Context) : Bối cảnh
• “ P ” ( Process) : Quá trình.
• “ I ” ( Input)           : Đầu vào
• “ O ” ( Outome) : Đầu ra

Hội thảo khoa học “Nhà trường Việt Nam trong một nền giáo dục tiên tiến, mang nặng bản sắc dân tộc” tại Thành phố Hồ Chí Minh tháng 11/2022, PGS.TS Trần Đình Tuấn, Khoa Sư phạm quân sự – Học viện Chính trị đã trình bày quan niệm và giải pháp xây dựng nền giáo dục tiên tiến, mang nặng bản sắc dân tộc trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Hội thảo khoa học “Xây dựng trường chất lượng cao vì một nền giáo dục tiên tiến, mang nặng bản sắc dân tộc trong thời kỳ hội nhập quốc tế” tại Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12/2023, nhiều tác giả trình bày quan niệm về trường chất lượng cao hiện nay:

TS Huỳnh Công Minh, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Minh trình bày tóm tắt báo cáo đề dẫn xây dựng trường chất lượng cao, thể hiện qua 5 yếu tố cơ bản là cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; nội dung chương trình; lực lượng sư phạm; cơ cấu đầu tư; cơ chế quản lý và phương thức đánh giá. Trường chất lượng cao với mục tiêu phải đảm bảo cho học sinh mức cao phẩm chất và năng lực so với yêu cầu của mục tiêu đào tạo.

TS Đặng Hùynh Mai, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, với đề tài xây dựng trường tiểu học chất lượng cao phục vụ yêu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước thời kỳ hội nhập đã đưa ra một sự đòi hỏi về mặt thực tiễn với những yêu cầu về giáo dục như sau:

• Thứ nhất là, chất lượng dạy học không phải là thứ chất lượng chung mà yêu cầu cụ thể về nội dung, phương pháp, chất lượng và năng lực của người dạy.
• Thứ hai là, môi trường học tập, điều kiện dạy học tốt, hiện đại.
• Thứ ba là, dịch vụ giáo dục, tức là khâu chăm sóc tinh thần và nuôi trẻ để đảm bảo giáo dục tốt.
• Thứ tư là, sau khi hoàn thành một cấp học thì khả năng thích ứng vào đời sống xã hội của học sinh Việt Nam so với học sinh của các nước trong khu vực hay với các nước tiên tiến trên thế giới thì điều gì tương đương, điều gì còn phải học hỏi thêm ở cộng đồng.

Như vậy, NGND.TS Đặng Huỳnh Mai cho rằng khi xây dựng một trường chất lượng cao chúng ta cần xem xét với góc độ lý luận và thực tiễn cả 4 phương diện trên. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

TS Lê Tiến Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, với đề tài “Xây dựng trường tiểu học tiên tiến, chất lượng cao thời kỳ hội nhập” đã đưa ra các yêu cầu trường của tiểu học chất lượng cao:

• Thứ nhất là, trường học có tính nhân văn và được tổ chức học 2 buổi ngày.
• Thứ hai là, cơ sở vật chất đảm bảo tổ chức các hoạt động giáo dục toàn diện.
• Thứ ba là, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên có năng lực, tâm huyết, giàu tính sáng tạo.
• Thứ tư là, hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục được tổ chức linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả.
• Thứ năm là, đổi mới quản lý và chỉ đạo trong nhà trường.
• Thứ sáu là, chất lượng giáo dục tiếp cận được với chất lượng giáo dục của khu vực và thế giới.

GS Văn Như Cương cũng phân tích tiêu chí quan trọng nhất đối với mô hình trường lớp chất lượng cao chính là chất lượng đào tạo để có đầu ra như kỳ vọng của phụ huynh. Quan trọng nhất chính là giáo trình, phương pháp dạy, kiến thức, kinh nghiệm truyền đạt của người thầy để học sinh lĩnh hội hiệu quả nhất.

Thực tế sau Hội thảo khoa học, đề tài “Xây dựng trường chất lượng cao vì một nền giáo dục tiên tiến, mang nặng bản sắc dân tộc trong thời kỳ hội nhập quốc tế”. Năm học 2023-2024, được chủ trương của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã giao nhiệm vụ cho trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn nghiên cứu và thực hiện tiên phong đề án xây dựng nhà trường thành trường phổ thông chất lượng cao. Năm học 2025-2026, thành phố có thêm các trường phổ thông chất lượng cao như: trường trung học cơ sở Lê Quý Đôn – Quận 3 và hai trường trung học phổ thông Nguyển Hiền, Nguyễn Du. Riêng tại Quận 12, đến nay chưa có nghiên cứu liên quan đến đề tài xây dựng trường phổ thông chất lượng cao.

Những quan điểm trên, có lẽ là những cách tiếp cận chung, toàn diện và phù hợp cho mô hình nhà trường phổ thông chất lượng cao ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bởi những quan điểm ấy đều hướng đến yêu cầu đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học nhằm tạo môi trường điều kiện học tập tốt, đảm bảo cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục toàn diện; hướng đến việc đổi mới quản lý, nội dung chương trình và phương pháp giảng dạy để đem lại tính sáng tạo, linh hoạt và hiệu quả trong quản lý hoạt động giáo dục, dạy học trong nhà trường; hướng đến yêu cầu xây dựng nguồn nhân lực là đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên đủ năng lực, kiến thức, tâm huyết và sáng tạo, nhằm mục tiêu cuối cùng là có nền tảng chất lượng giáo dục, có sản phẩm giáo dục thích ứng với nhu cầu xã hội và hội nhập quốc tế.

Từ những yêu cầu trên, cho thấy việc nghiên cứu “Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao” là yêu cầu cấp bách nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, góp phần vào quá trình xây dựng nền giáo dục tiên tiến và hiện đại, thực hiện hội nhập về giáo dục hiện nay ở nước ta.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

3.1 Mục đích nghiên cứu

Luận giải làm sáng tỏ những vấn đề lý luận – thực tiễn về xây dựng nhà trường phổ thông chất lượng cao, từ đó đề xuất những biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao ở địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh, góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông hiện nay.

3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu

• Khái quát, hệ thống những lý luận về trường phổ thông chất lượng cao hiện nay.
• Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và bài học kinh nghiệm về mô hình trường phổ thông chất lượng cao.
• Đề xuất các biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh là thiết thực và phù hợp.

4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Khách thể nghiên cứu là:

• Mô hình nhà trường phổ thông chất lượng cao hiện nay.

4.2 Đối tượng nghiên cứu là:

• Nội dung, qui trình, biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao.

4.3 Phạm vi nghiên cứu

• Nghiên cứu việc xây dựng mô hình trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2023 đến nay. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

5. Giả thuyết khoa học

Sự ra đời của trường phổ thông chất lượng cao luôn bị quy định bởi nhu cầu và điều kiện hệ thống giáo dục ở từng địa phương; chất lượng giáo dục nói chung, chất lượng giáo dục phổ thông nói riêng luôn được quy định bởi sự quản lý phát triển đồng bộ chất lượng các nhân tố của quá trình giáo dục.

Nếu chủ thể quản lý phân tích được đầy đủ các điều kiện chủ quan và khách quan; xác lập được mô hình, mục tiêu xây dựng; xác định được kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường, chú trọng triển khai các biện pháp phát triển nguồn lực về con người và tài chính, đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật, phương tiện dạy học và xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh phù hợp theo hướng giáo dục tiên tiến hiện đại thì sẽ xây dựng và phát triển được trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phồ Hồ Chí Minh, đáp ứng với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục hiện nay.

6. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu:

6.1 Phương pháp luận

Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở chủ nghĩa duy vật biện chứng, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng ta về giáo dục và đào tạo, về quản lý giáo dục và đào tạo. Đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm hệ thống – cấu trúc; lô gích – lịch sử và quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích những vấn đề liên quan.

6.2 Phương pháp nghiên cứu

Sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp trong các nhóm phương pháp.

Song, tập trung chủ yếu các nhóm phương pháp sau:

• Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Ở nhóm phương pháp này, chủ thể nghiên cứu thực hiện việc đọc tài liệu để thu thập thông tin, dùng những luận điểm chung nhất để định hướng cho việc tiếp cận và nhận thức đối tượng nghiên cứu; phân tích, hệ thống các chỉ thị chủ trương của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước, quy chế, thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo;

Tham khảo các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học quản lý và quản lý giáo dục; các công trình nghiên cứu, các hội thảo, báo khoa học có liên quan đến đề tài đã được công bố và đăng tải trên các tạp chí, báo… phục vụ cho việc nghiên cứu xây dựng trường phổ thông chất lượng cao. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

• Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm

Phương pháp quan sát khoa học: quan sát, thu thập thông tin về kế hoạch chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo, quan sát những đề án xây dựng trường chất lượng cao của hiệu trưởng các trường, quan sát việc chuẩn bị các điều kiện xây dựng nhà trường chất lượng cao: cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đội ngũ sư phạm và điều kiện làm việc, nội dung chương trình giáo dục, công tác tuyển sinh, công tác quản lý, việc phối hợp 3 môi trường giáo dục của các trường học để thực hiện đề án. Quan sát bằng tri giác trực tiếp hoặc gián tiếp đối tượng và các nhân tố khác có liên quan đến đối tượng.

Phương pháp điều tra: Xin ý kiến chuyên gia 20 người: Lãnh đạo, chuyên viên các phòng giáo dục tại Thành phố Hồ Chí Minh; 40 cán bộ quản lý giáo dục các trường phổ thông trên địa bàn Quận 12; 40 người là: giáo viên trường tiểu học Nguyễn Khuyến và trường trung học cơ sở Nguyễn An Ninh; 40 người là: giáo viên các trường phổ thông tại Quận 12; 80 giáo viên, công nhân viên, cha mẹ học sinh ở các cơ sở trường học trên địa bàn Quận 12, làm cơ sở để đánh giá thực trạng, tìm ra biện pháp xây dựng mô hình trường chất lượng cao, trên cơ sở đặc điểm về mặt định tính và định lượng.

Phương pháp tọa đàm, trao đổi: Tổ chức tọa đàm, thảo luận, trao đổi ý kiến trực tiếp với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, công nhân viên và cha mẹ học sinh ở các cơ sở trường học trên địa bàn Quận 12, làm cơ sở để đánh giá thực trạng, tìm ra biện pháp xây dựng mô hình trường chất lượng cao, trên cơ sở đặc điểm về mặt định tính và định lượng, để đi đến kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.

Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Qua nghiên cứu, phân tích, xem xét lại những thành quả của hoạt động thực tiễn trong quá khứ rút ra những kết luận, những bài học bổ ích cho thực tiễn và cho khoa học về xây dựng nhà trường phổ thông chất lượng cao.

Phương pháp xin ý kiến chuyên gia: Tranh thủ xin ý kiến để sử dụng trí tuệ của đội ngũ chuyên gia có trình độ cao về giáo dục và quản lý giáo dục; xin ý kiến của các nhà quản lý giáo dục để nghiên cứu đề tài xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12.

Phương pháp khảo nghiệm: Sử dụng phiếu hỏi, phiếu điều tra khảo nghiệm lại quy trình, nội dung, biện pháp nghiên cứu mô hình trường phổ thông chất lượng cao tại Quận 12 để đánh giá lại mức độ tính khả thi, tính cần thiết và hiệu quả của đề tài thực hiện.

 7. Ý nghĩa của đề tài Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Đề tài góp phần xây dựng và hoàn thiện các khái niệm về trường phổ thông chất lượng cao; đề xuất các tiêu chí đánh giá, các biện pháp xây dựng quản lý trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

Thực hiện đề tài là bước tiến mới để nâng tầm chất lượng giáo dục phổ thông; là cơ sở để chúng ta đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế hiện nay.

8. Cấu trúc của luận văn

Cấu trúc của luận văn gồm:

Phần mở đầu, 2 chương (6 tiết), kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG TRƯỜNG PHỔ THÔNG CHẤT LƯỢNG CAO

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Trường phổ thông chất lượng cao

Căn cứ Luật Giáo dục, Điều lệ nhà trường các cấp học, ngành học và tính chất hoạt động, có 3 loại hình trường trong hệ thống giáo dục quốc dân như sau: trường phổ thông, trường phổ thông chuyên, trường quốc tế, trong phạm vi nghiên cứu mô hình trường phổ thông chất lượng cao, đề tài quan tâm xem xét:

Trường phổ thông: Là loại hình nhà trường phổ biến trong hệ thống giáo dục quốc dân, phân bố rộng ở các cấp học (tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông) thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện, phổ cập giáo dục và nâng cao dân trí.

Là loại hình trường phổ biến nên các yêu cầu tiêu chuẩn, hoạt động được thực hiện theo Điều lệ nhà trường hiện nay; nội dung chương trình, kiểm tra, đánh giá người học trên cơ sở chuẩn kiến thức kỹ năng theo nội dung, chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kiến thức học sinh được trang bị trong giới hạn của sách giáo khoa theo từng bậc học là đủ; đảm bảo đáp ứng yêu cầu cho học sinh tham dự các kỳ kiểm tra, xét, thi tốt nghiệp hoặc thi chuyển cấp trong điều kiện giáo dục phổ thông hiện nay ở nước ta.

Về các chuẩn khác như số lượng học sinh trên lớp, số lớp học trong trường, diện tích trên một học sinh, phòng học, phòng chức năng,… Trong điều kiện hiện nay, cũng có thể cho phép vượt quá quy định hoặc không đạt chuẩn.

• Chất lượng, chất lượng cao Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

“Chất lượng” là một khái niệm có nhiều cách hiểu. Tùy theo ngữ cảnh, nếu đứng ở góc độ so sánh, người ta có thể hiểu “chất lượng” là sự đo bằng tính đáng giá đồng tiền; là giá trị để chuyển đổi. Đứng ở góc độ nhận xét, đánh giá thì người ta có thể hiểu “chất lượng” sự vượt trội nhất; là sự hoàn hảo nhất; là sự phù hợp với mục tiêu.

Như vậy chất lượng” là một khái niệm động được đánh giá nhiều chiều: đầu vào, đầu ra, giá trị gia tăng, giá trị học thuật, văn hóa tổ chức riêng; được đánh giá trên cơ sở những tiếp cận truyền thống, về sự phù hợp với tiêu chuẩn, phù hợp với mục đích. Khi nói “chất lượng cao” thì “chất lượng” thường được gắn với một bổ từ chỉ mức độ nào đó để biểu đạt giá trị của nó ở độ cao thấp khác nhau.

Có thể hiểu “chất lượng cao” là sự phù hợp với mục tiêu ở mức cao; là giá trị chuyển đổi ở mức cao.

• Trường phổ thông chất lượng cao

Theo tinh thần Nghị định 49/2023/NĐ-CP của Chính phủ và các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì “Trường phổ thông chất lượng cao là trường nằm trong hệ thống giáo dục phổ thông, là nhà trường cung cấp dịch vụ giáo dục cao, không chỉ đơn thuần chọn học sinh đầu vào cao và nâng cao cường độ lao động của thầy và trò mà điều quan trọng nhất là tăng cường năng lực tư duy để nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục”.

Từ những phân tích trên, Trường phổ thông chất lượng cao được hiểu là loại hình trường có đủ điều kiện chuẩn về nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại, tổ chức hoạt động dạy học tiên tiến đem lại chất lượng, hiệu quả cao; kết quả đào tạo thỏa mãn các yêu cầu, mục tiêu đề ra.

Là loại hình trường hiện nay chưa được phổ biến ở nước ta, chủ yếu tập trung ở các tỉnh thành có tiềm lực kinh tế mạnh; có nền giáo dục và đào tạo phát triển vượt trội; thu nhập, mức sống của người dân cao so với bình quân chung của cả nước như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh. Là loại hình trường được tổ chức hoạt động dạy học theo hướng tiên tiến hiện đại; chất lượng đào tạo thỏa mãn nhu cầu của người học, học sinh tốt nghiệp ra trường phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

1.1.2. Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Từ cách hiểu về trường phổ thông chất lượng cao như trên, việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao được xem là quá trình tổ chức có kế hoạch nhằm phát triển loại hình trường trong hệ thống giáo dục phổ thông có đủ điều kiện chuẩn về nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại, để tổ chức hoạt động dạy học tiên tiến đem lại chất lượng, hiệu quả cao; kết quả đào tạo thỏa mãn các yêu cầu mục tiêu đề ra.

Việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao được xem là một quá trình có tổ chức, có kế hoạch cũng có nghĩa là quá trình ấy phải trên cơ sở hệ thống những căn cứ pháp lý để xây dựng chiến lược phát triển của nhà trường, bao gồm: Thông báo 242-TB/TW ngày 15 tháng 04 năm 2022 và Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII), phương hướng phát triển giáo dục đào tạo đến năm 2020; Chỉ thị 40/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về xây dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục.

Nghị quyết số 40/2013/QH10 về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông; Nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận 12 lần thứ IV – Nhiệm kỳ 2023-2015 về giáo dục và đào tạo.

Yêu cầu trong quá trình tổ chức xây dựng đòi hỏi chủ thể phải có kế hoạch chiến lược để phát triển và xây dựng nhà trường trở thành trường phổ thông chất lượng cao; chủ thể xây dựng cần xác định rõ định hướng, mục tiêu và các giải pháp chủ yếu trong quá trình vận động và phát triển vì đây là cơ sở quan trọng cho các quyết sách của Hội đồng trường và hoạt động của Ban giám hiệu cũng như toàn thể cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh nhà trường.

Về nội dung quy trình, việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao là một quá trình chuẩn bị đòi hỏi sự hội tụ của nhiều yếu tố, nhiều điều kiện từ khâu phân tích tình hình, xác định thuận lợi – khó khăn, thời cơ – thách thức; thực trạng bên trong nhà trường: cơ cở vật chất trang thiết bị dạy học. Lộ trình cho việc nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ giáo viên, học sinh; lộ trình chuẩn bị về cơ sở vật chất; chuyển đổi nội dung phương pháp dạy học; đánh giá thực trạng nhận thức và sự quan tâm ủng hộ của lãnh đạo địa phương, của các tổ chức chính trị, cùng các lực lượng xã hội bên ngoài nhà trường… Yêu cầu công tác tổ chức xây dựng đối với chủ thể quản lý là phải khoa học, sáng tạo; phải có kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn, phải có tính khả thi và sát thực tế; công tác tổ chức triển khai kiểm tra đánh giá phải sâu sát, thực chất và đổi mới; phải quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Yêu cầu về nội dung, phương thức, thực hiện xây dựng nhà trường phổ thông chất lượng cao phải đảm bảo về nguồn nhân lực đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra, cụ thể: đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên phải đủ chuẩn về trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ; phải giỏi và yêu nghề, phải nhiệt tình và có trách nhiệm, gắn bó với nhà trường và mong muốn cùng nhà trường xây dựng trường phổ thông chất lượng cao. Học sinh phải có năng lực và tích cực học tập, có khả năng tư duy, sáng tạo, say mê nghiên cứu học tập. Có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung chương trình, phương pháp dạy học tiên tiến và phù hợp. Cơ sở vật chất, ngoài việc đạt chuẩn hiện nay của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần được quan tâm đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học tiên tiến, hiện đại. Phòng học đảm bảo không quá 30 học sinh, được trang bị đầy đủ trang thiết bị dạy học hiện đại, bàn ghế đáp ứng yêu cầu dạy học theo hướng cá thể. Chủ thể cần có phương án để chuẩn bị tổ chức thực hiện tốt vể công tác phối hợp vả làm tốt công tác xã hội hóa trong xây dựng và phát triển giáo dục nhà trường.

Đây là quá trình, đòi hỏi chủ thể phải xác định được thời cơ và thách thức để đề ra các giải pháp. Thời cơ ấy chính là sự quan tâm của Quận ủy, Ủy ban nhân dân quận 12, sự tín nhiệm của học sinh và phụ huynh học sinh trên địa bàn Quận; có được đội ngũ cán bộ, giáo viên nhiệt tình, năng nỗ; nhu cầu giáo dục chất lượng cao và ngày càng tăng. Thách thức chính là sự đòi hỏi ngày càng cao về chất lượng giáo dục của cha mẹ học sinh và xã hội; chất lượng đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, công nhân viên phải đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý giảng dạy, trình độ ngoại ngữ, khả năng sáng tạo của cán bộ, giáo viên, công nhân viên cần được đẩy nhanh để đáp ứng yêu cầu xây dựng của nhà trường. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Chủ thể xây dựng trường phổ thông chất lượng cao phải xác định đúng các vấn đề ưu tiên như: Tuyển sinh đầu cấp ưu tiên cho học sinh giỏi, học sinh có thành tích tốt (đối với bậc trung học cơ sở). Đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá học sinh theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên. Ngoài việc tự đánh giá chất lượng giáo dục trường học theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo còn phải tiếp cận được chuẩn giáo dục của các nước tiên tiến.

Với mục tiêu, xây dựng nhà trường có uy tín về chất lượng giáo dục, phù hợp với xu thế phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh và Quận 12, quá trình tổ chức cần có kế hoạch phát triển theo lộ trình, tiến độ thời gian để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục toàn diện, đặc biệt là chất lượng giáo dục đạo đức và chất lượng văn hoá. Đổi mới phương pháp dạy học, đánh giá học sinh phù hợp với mục tiêu, nội dung chương trình và đối tượng học sinh. Đổi mới các hoạt động giáo dục, hoạt động tập thể, gắn học với hành, lí thuyết với thực tiễn, giúp học sinh có được những kỹ năng sống cơ bản.

Từ những vấn đề đặt ra, cho thấy việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao nhất thiết phải hội tụ đủ những yêu cầu chất lượng giáo dục cao cho những học sinh theo học, cụ thể:

• Nhà trường phải là nơi đào tạo những con người mới đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho cá nhân, gia đình người học và cho cộng đồng.
• Mục tiêu của nhà trường là đào tạo những con người mới ấy với những phẩm chất tốt đẹp về nhân cách: đức, trí, thể, mỹ, lao động.
• Đáp ứng bốn trụ cột của giáo dục thế giới ngày nay cho người học theo yêu cầu: học để biết, học để làm, học chung sống và học để tự hoàn thiện mình.
• Nhà trường với nội dung học tập cho người học phải đạt được 6 bậc thang quan trọng từ biết, hiểu, vận dụng đến phân tích, tổng hợp và xác định giá trị trong cuộc sống. Không chỉ dừng lại ở nghe, chép, ghi nhớ mà còn phải trải nghiệm, nghiên cứu, thẩm định và phản biện để quán triệt, cảm thụ và thấm nhuần.

1.1.3. Biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Khi nói “Biện pháp” là cách làm, là cách thức, cách thực hiện một vấn đề cụ thể nào đó.

Trên cơ sở phân tích các khái niệm liên quan, có thể hiểu: Biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao là những cách thức phát triển nhà trường phổ thông có đủ điều kiện hoạt động dạy học đem lại chất lượng cao, kết quả đào tạo thỏa mãn các yêu cầu mục tiêu đã đề ra.

Cụ thể, là cách thức để triển khai thực hiện việc kế hoạch hóa, việc xây dựng nguồn nhân lực giáo dục, việc thực hiện chương trình, nội dung, phương pháp dạy học và giáo dục theo các xu hướng giáo dục tiên tiến, việc hiện đại hóa cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật dạy học theo mô hình nhà trường chất lượng cao; việc xây dựng phương án, điều kiện nguồn lực về tài chính và việc tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục để phát triển trường phổ thông chất lượng cao:

Kế hoạch trên cơ sở làm sao phải được đồng thuận của lãnh đạo Quận, của Sở, của Phòng Giáo dục và Đào tạo, được sự đồng tình ủng hộ từ nhiều phía, bên trong và bên ngoài nhà trường; được phổ biến rộng rãi tới toàn thể cán bộ, giáo viên, công nhân viên nhà trường, cơ quan chủ quản, cha mẹ học sinh, học sinh và các tổ chức cá nhân quan tâm đến giáo dục nhà trường. Để tổ chức thực hiện kế hoạch, nhà trường phải thành lập Ban chỉ đạo thực hiện kế hoạch đảm nhiệm điều phối quá trình triển khai thực hiện kế hoạch; điều chỉnh kế hoạch chiến lược sau cho mỗi giai đoạn, lộ trình sát với tình hình thực tế của nhà trường.

Kế hoạch có sự phân công cụ thể từng thành viên trong hội đồng trường: Đối với hiệu trưởng, tổ chức xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch đến từng cán bộ, giáo viên, công nhân viên nhà trường; thành lập Ban kiểm tra và đánh giá thực hiện kế hoạch trong từng năm học.

Đối với các phó hiệu trưởng, theo nhiệm vụ được phân công, giúp hiệu trưởng tổ chức triển khai từng phần việc cụ thể, đồng thời kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch, đề xuất những giải pháp để thực hiện.

Đối với tổ trưởng chuyên môn, tổ chức thực hiện kế hoạch trong tổ; kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch của các thành viên. Tìm hiểu nguyên nhân, đề xuất các giải pháp để thực hiện kế hoạch.

Đối với cá nhân cán bộ, giáo viên, công nhân viên, căn cứ kế hoạch chiến lược, kế hoạch năm học của nhà trường để xây dựng kế hoạch công tác cá nhân theo từng năm học.

• Xây dựng nguồn nhân lực Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Yêu cầu của nội dung này là tổ chức việc xác lập tín nhiệm, thương hiệu đối với từng cán bộ giáo viên, công nhân viên, học sinh. Tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, xây dựng truyền thống nhà trường, nêu cao tinh thần trách nhiệm của mỗi thành viên đối với quá trình xây dựng và phát triển nhà trường phổ thông chất lượng cao. Để thực hiện điều trên, chúng ta phải tổ chức thường xuyên việc giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức; từng bước nâng cao nhận thức về chính trị, ý thức trách nhiệm, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp đội ngũ; rà soát sắp xếp, kiện toàn lại bộ máy, khi xét thấy không phù hợp, không đáp ứng yêu cầu của trường phổ thông chất lượng cao; xây dựng các chế độ đãi ngộ phù hợp nhằm khuyến khích đội ngũ tự học, tự trang bị kiến thức, đảm bảo các điều kiện tốt cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên trong tự học, tự rèn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và tay nghề; tổ chức tham quan học tập mô hình trong và ngoài nước, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn tại chỗ, tổ chức chuyên đề giảng dạy phục vụ cho trường chất lượng cao để học tập chia sẻ kinh nghiệm lẫn nhau.

• Xây dựng nội dung, chương trình, phương pháp dạy học

Tổ chức việc xây dựng nội dung chương trình đảm bảo sao cho định hướng được việc phát huy yếu tố tài năng trẻ trong học sinh, phát huy tốt yếu tố về chỉ số thông minh, nhân tố tích cực, phấm chất linh hoạt và đặc biệt phải tôn trọng ý kiến chủ quan, tính sáng tạo của từng học sinh, chuẩn bị tốt nguồn nhân lực trong tương lai.

• Chuẩn bị cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật dạy học

Nhà trường phải có phương án cụ thể, thực hiện rà soát để có kế hoạch tham mưu lãnh đạo xin chủ trương mua sắm, trang bị theo danh mục ưu tiên đã đề ra, đáp ứng yêu cầu dạy và học theo mô hình trường chất lượng cao.

• Xây dựng các phương án nguồn lực về tài chính

Việc huy động mọi nguồn lực của xã hội vào hoạt động giáo dục của nhà trường, nhằm mục đích góp phần vào việc xây dựng và phát triển trường phổ thông chất lượng cao. Cần có phương án chi tiết cụ thể về sử dụng ngân sách Nhà nước, huy động các nguồn ngoài ngân sách (đóng góp của cha mẹ học sinh, đóng góp của các mạnh thường quân, nhà tài trợ, nhà đầu tư, xã hội hóa…) và các nguồn thu từ giảng dạy, dịch vụ của nhà trường. Học phí đề xuất theo công thức của Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh với loại hình trường này.

• Tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục

Tổ chức phối hợp với các lực lượng giáo dục nhằm tạo sự đồng thuận gắn kết giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường để đầu tư, chăm lo cho công tác xây dựng trường phổ thông chất lượng cao đạt hiệu quả cao nhất.

1.2. Mô hình và tiêu chuẩn cơ bản của trường phổ thông chất lượng cao Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

1.2.1. Mô hình trường phổ thông chất lượng cao

Hiện nay có khá nhiều quan điểm về mô hình trường phổ thông chất lượng cao được căn cứ trên những cách tiếp cận khác nhau như: Tiếp cận theo chức năng nhà trường thì người ta căn cứ vào mức độ hoàn thành các chức năng nhiệm vụ để đánh giá chất lượng nhà trường; tiếp cận theo mục tiêu nhà trường thì căn cứ mức độ thực hiện mục tiêu đề ra của một nhà trường cụ thể để đánh giá chất lượng; tiếp cận theo sự gia tăng giữa đầu vào – đầu ra thì căn cứ vào kết quả -thành tựu và đầu ra so với đầu vào để đánh giá chất lượng nhà trường; tiếp cận theo mô hình thỏa mãn thì người ta căn cứ vào mức độ nhà trường làm cho các cá nhân liên quan (hiệu trưởng, giáo viên hội đồng nhà trường, cơ quan giáo dục, cha mẹ học sinh, công chúng… và đặc biệt là học sinh) thỏa mãn để đánh giá chất lượng nhà trường; hay tiếp cận theo mô hình quản lý chất lượng tổng thể, theo hướng tiếp cận này, từ hoàn cảnh, đầu vào, quá trình cho đến kết quả đầu ra đều có chất lượng, bởi vì chất lượng chính là nội dung cốt lõi làm nên hiệu quả của nhà trường.

Ở nước ta, hiện nay Luật Giáo dục chưa có tiêu chí và quy định về mô hình trường phổ thông chất lượng cao, chúng ta chỉ có hệ thống trường phổ thông chuyên. Từ trước đến nay, học sinh trường chuyên vẫn chủ yếu trau dồi các kỹ năng về học thuật, trong khi sự phát triển của nền kinh tế cùng với sự hội nhập quốc tế ngày càng lớn mạnh như hiện nay; lại đòi hỏi con người – sản phẩm đầu ra của giáo dục đào tạo cần có những phẩm chất mới: được giáo dục toàn diện “đức, trí, thể , mỹ”, có kĩ năng nghề nghiệp, có khả năng thích ứng và hội nhập, hướng tới trở thành công dân toàn cầu.

Với nhiệm vụ “đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí, phát triển nhân tài”, ngành Giáo dục và đào tạo đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, toàn diện thì mới có thể tạo ra sản phẩm là con người thế hệ mới đáp ứng được các nhu cầu đó. Mô hình trường công lập cung ứng dịch vụ giáo dục chất lượng cao có yếu tố nước ngoài trở thành loại hình trường với vai trò mũi nhọn trong đào tạo nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong hệ thống giáo dục thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, cả nước nói chung.

Trường phổ thông chất lượng cao là mô hình nhà trường đảm bảo tiêu chí về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, dịch vụ giáo dục chất lượng cao với sứ mệnh “Công dân toàn cầu là sản phẩm”, trọng trách của nhà trường là đào tạo con người phát triển toàn diện, có tri thức, có hiểu biết, có các phẩm chất đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, có kỹ năng mềm đáp ứng yêu cầu của xã hội, sử dụng thành thạo ít nhất một ngoại ngữ trước hết là tiếng Anh phục vụ giao tiếp, học tập, nâng cao trình độ chuyên môn. Thành thạo tin học ở mức độ cơ bản, có khả năng độc lập nghiên cứu khoa học dưới sự dìu dắt, giúp đỡ của các chuyên gia khoa học đa lĩnh vực trong và ngoài nước, trở thành công dân tốt cống hiến cho dân tộc, quốc gia và hội nhập quốc tế. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

• Mô hình trường phổ thông chất lượng cao hiện nay, cần đảm bảo thực hiện các tiêu chí sau:

Một là, đội ngũ giáo viên phải trên chuẩn, được tuyển chọn là các thủ khoa xuất sắc, cử nhân tốt nghiệp loại giỏi, khá ở các trường Đại học Sư phạm và chuyên ngành sư phạm nổi tiếng trong nước và Quốc tế, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ có thành tích trong quá trình công tác, đạt các giải cao trong các đợt thi giáo viên dạy giỏi, đã có học sinh tham gia các đội tuyển quốc gia, quốc tế… năng động, sáng tạo trong dạy học và giáo dục. Mặt khác, giáo viên phải thường xuyên được học tập, bồi dưỡng từ các mô hình tiên tiến ở các nước có nền giáo dục tiên tiến.

Hai là, chương trình giảng dạy phải được xây dựng đảm bảo sự liền mạch, vững chắc của một chương trình giáo dục phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Ngoại ngữ và Tin học được chú trọng nâng cao, để theo kịp xu hướng phát triển của thế giới. Các khóa học, các câu lạc bộ năng kiếu về thể thao, nghệ thuật, các lớp kỹ năng mềm phải được tổ chức thường xuyên, đầy đủ nhằm phát huy thế mạnh con người và sứ mệnh giáo dục toàn diện cho các em học sinh. Các hoạt động tư vấn về sức khỏe sinh sản, giới tính, tâm lý, hướng nghiệp… song hành với hoạt động dạy học trong nhà trường.

Ba là, cơ sở vật chất của nhà trường không chỉ đủ để đáp ứng nhu cầu dạy học hiện đại đạt chuẩn chất lượng cao mà trường học còn thật sự thu hút bởi cảnh quan; môi trường xanh, sạch, đẹp, thân thiện và mang tính giáo dục; các thiết kế, trang thiết bị hiện đại phải hướng tới phát huy tối đa tính sáng tạo của người học. Có khu hoạt động thể chất: sân vận động, bể bơi, khu phục vụ hoạt động tập thể, giao lưu và sáng tạo. Thư viện hiện đại, đầu sách phong phú phục vụ cho việc đọc, học tập và nghiên cứu.

Bốn là, song hành với hoạt động dạy học là các dịch vụ chất lượng cao: dịch vụ đưa đón học sinh; bán trú cho học sinh với các điều kiện sinh hoạt hiện đại, khoa học; tham quan, dã ngoại và trải nghiệm thực tế thông qua các tổ chức trong nước và quốc tế.

Năm là, xây dựng mối quan hệ tổng hòa giữa nhà trường, xã hội và gia đình. Theo đó, nhà trường phải là cầu nối tích cực giữa phụ huynh học sinh, cộng đồng địa phương và toàn thể xã hội cùng chung tay giáo dục các em phát triển toàn diện mọi năng khiếu, bồi bổ thêm các kỹ năng sống cần thiết khi bước vào đời.

Từ những cách tiếp cận, cũng như các tiêu chí nêu trên, có thể hiểu: Mô hình trường phổ thông chất lượng cao là mô hình trường có đủ điều kiện cả về đội ngũ sư phạm và cơ sở vật chất, có nội dung, chương trình, phương pháp dạy học tiên tiến đem lại hiệu quả cao; kết quả đào tạo thỏa mãn các yêu cầu mục tiêu giáo dục cao được đề ra.

1.2.2. Tiêu chuẩn cơ bản của trường phổ thông chất lượng cao hiện nay Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Nghiên cứu giáo dục các nước tiên tiến, chúng ta có thể ghi nhận được những tiêu chuẩn cơ bản về trường phổ thông chất lượng cao; đòi hỏi nhà trường phải hội đủ những điều kiện đào tạo phù hợp để đáp ứng. Những điều kiện cơ bản ấy có thể đề cập ở đây là xây dựng đội ngũ sư phạm, nội dung chương trình và công tác quản lý nhà trường, đầu tư cơ sở vật chất, việc phối hợp 3 môi trường giáo dục và công tác xã hội hóa giáo dục:

• Về đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên

Cán bộ quản lý nhà trường (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn) phải đạt trình độ đào tạo trên chuẩn ít nhất một bậc so với quy định của Điều lệ nhà trường, đạt trình độ B về ngoại ngữ, tin học. Hiệu trưởng phải đạt loại xuất sắc theo quy định về chuẩn hiệu trưởng.

Về giáo viên được đào tạo đạt chuẩn, mỗi giáo viên là một nhà sư phạm thật sự về phẩm chất và năng lực chuyên môn, được trang bị đủ điều kiện để thực hiện dạy học cá thể theo quan điểm sư phạm hiện đại. Giáo viên trong nhà trường phải đạt chuẩn đào tạo là 100%, trong đó có 80% đạt trên chuẩn đào tạo theo quy định, có 100% giáo viên được xếp loại khá trở lên. Tất cả giáo viên, nhân viên đều sử dụng được một ngoại ngữ và máy vi tính trong công tác và học tập. Được bồi dưỡng nâng cao nhận thức, được trang bị trình độ lý luận chính trị. Nhân viên phải có trình độ nghiệp vụ chuẩn theo nhiệm vụ được phân công.

Yêu cầu đội ngũ phải đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, có năng lực chuyên môn và nghiệp vụ tốt để thực thi quan điểm dạy học hiện đại, hướng về người học, phát huy được năng khiếu và thái độ tích cực học tập đối với từng học sinh (Giáo viên phải đạt và vượt chuẩn sư phạm, tâm huyết với công việc dạy học, luôn thương yêu học sinh, am hiểu tâm lý học sinh, tổ chức hướng dẫn học sinh hoạt động để học tập tốt).

• Về nội dung chương trình, chất lượng giáo dục

Nội dung chương theo quy chuẩn quốc gia, không hạ thấp, không nâng cao vượt chuẩn theo chủ quan của người dạy và của nhà trường. Đảm bảo xây dựng theo hướng tích hợp, ít môn nhưng đi sâu vào những vấn đề liên quan đến cuộc sống thực tế.

Chất lượng giáo dục có tỷ lệ học sinh hết cấp (tốt nghiệp) trên 99%, có trên 70% học sinh trung học phổ thông đậu đại học hoặc cao đẳng. Trường trung học cơ sở và trung học phổ thông có trên 15% học sinh đạt trình độ về tin học tương đương trình độ B quốc gia; có trên 20% học sinh đạt trình độ PET, trong đó 10% đạt trình độ FCE và tiếng Anh theo chương trình đại học Cambrdge -Vương quốc Anh hoặc chương trình quốc tế tương đương. Không có học sinh xếp loại hạnh kiểm trung bình. Nhà trường được đánh giá xếp loại xuất sắc về tiêu chuẩn “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

• Về công tác quản lý nhà trường Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Đặt ra yêu cầu chuẩn mực rõ ràng, đầy đủ về mục tiêu đào tạo của nhà trường, phân cấp mạnh mẽ cho cơ sở trường học và cho giáo viên, đồng thời thực hiện tốt công tác thanh kiểm tra, xác định đúng giá trị quá trình dạy học và chất lượng tốt nghiệp của nhà trường.

Giao thực quyền cho giáo viên trong quá trình dạy học, tạo điều kiện tốt nhất cho thầy cô giáo dạy học cá thể. Coi trọng công tác thanh tra, giám sát. Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo bồi dưỡng, cập nhật tốt đội ngũ và phát huy tốt năng lực sáng tạo của giáo viên (Cán bộ quản lý phải hiểu giáo viên, biết chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho giáo viên, có khả năng giúp đỡ bồi dưỡng giáo viên về chuyên môn nghiệp vụ, đánh giá đúng giáo viên).

• Về cơ sở vật chất

Về lớp học, xu hướng chung của các nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới đều giảm sĩ số trong lớp. Phổ biến là 20 học sinh trong một lớp, một số trường còn nhiều học sinh trong lớp cũng đang có kế hoạch giảm dần.

Học sinh học tập và hoạt động cả ngày trong trường (2 buổi/ngày). Ở nước ta, hiện nay có thể thực hiện có đủ phòng học cho mỗi lớp học 2 buổi/ngày, số học sinh trong lớp phải ít (25 đến 30 học sinh, mỗi lớp/01 phòng học).

Ngoài các điều kiện theo quy định tiêu chuẩn như trường chuẩn quốc gia, nhà trường phải được kết nối Internet, có website riêng, có đủ phòng chức năng dạy học bộ môn Âm nhạc, Mỹ thuật và Tin học. Mỗi phòng học được kết nối Internet và trang bị bộ thiết bị trình chiếu, bảng đa năng; có thư viện đạt loại xuất sắc theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có thư viện điện tử. Các trường có hồ bơi, sân bóng đá, sân luyện tập thể thao, có khu hoạt động văn nghệ, xưởng trường theo quy định.

Có thể, trường lớp không nhất thiết phải quá to lớn nhưng phải đảm bảo các điều kiện hoạt động của nhà trường về không gian, môi trường và trang thiết bị cho quá trình dạy và học hiện đại thuận lợi cho sự phát triển. Thầy dạy hướng về người học tốt hơn, học sinh thực hành, tự học nhiều hơn, số học sinh trong lớp phải ít, thời gian học sinh học tập và hoạt động trong trường phải nhiều.

• Về phối hợp 3 môi trường giáo dục và công tác xã hội hóa giáo dục

Có sự gắn kết giữa nhà trường, gia đình và xã hội hiệu quả, đặc biệt là về nhận thức, thống nhất những biện pháp giáo dục học sinh với nhà trường. Ngoài các quy định học phí như trường phổ thông bình thường, phải đảm bảo thực hiện mức thu học phí đối với trường chất lượng cao một cách hợp lý, tương xứng với chất lượng giáo dục, chất lượng dịch vụ giáo dục cao.

Ngoài nội lực bên trong, nhà trường phải biết tranh thủ các nguồn lực, phát huy trí tuệ, vật chất bên ngoài; kêu gọi toàn xã hội chăm lo, ủng hộ cho việc thực hiện mô hình trường chất lượng cao. Trường đạt tiêu chuẩn chất lượng cao cần được Ủy ban nhân dân theo phân cấp quản lý ban hành quyết định công nhận để công bố, công khai cho xã hội biết.

1.3. Thực trạng và những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với việc xây nhà dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

1.3.1. Tình hình thực tiễn giáo dục và đào tạo tại Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh

• Về trường lớp Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Ngành Giáo dục và Đào tạo quận 12, được thành lập từ tháng 7 năm 2010, sau khi được chia tách từ Ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh.

Về trường lớp, từ năm 2011 đến nay đã thiết lập được cơ chế đầu tư xây dựng trường lớp, bình quân hàng năm đưa vào sử dụng khoảng 100 phòng học mới. Hiện có 11/18 (61.11 %) trường tiểu học, 7/10 (70 %) trường trung học cơ sở, 2/3 (66%) trường trung học phổ thông công lập có học sinh học 2 buổi/ngày. Phòng Giáo dục và Đào tạo quận 12 hiện đang quản lý 46 đơn vị trường học công lập (Mầm non: 18, Tiểu học: 18, Trung học cơ sở: 10), trong đó có 04 trường chuẩn quốc gia ở 3 bậc học (Mầm non: 01, Tiểu học: 01, Trung học cơ sở: 02) các trường được phân bố đều khắp ở 11 phường. Ngoài ra còn có 25 đơn vị trường học ngoài công lập (Mầm non: 19, Tiểu học: 02, Trung học sơ sở và Trung học phổ thông: 04) và có 03 trường trung học phổ thông công lập (trong đó có 01 trường chuẩn quốc gia) do Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh quản lý.

• Về học sinh phổ thông

Tính đến tháng 5/2026 có: 53.499 học sinh, trong đó khối tiểu học có: 31.156, trung học cơ sở có : 16.896, trung học phổ thông có 5.438 học sinh.

Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh có lộ trình xây dựng trường lớp quy hoạch mạng lưới được phê duyệt theo Quyết định 02/2016/QĐ-UB của Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh năm 2016. Quận đã có bản đồ quy hoạch xây dựng trường học đến năm 2020. Hàng năm, số lượng phòng học mới được đưa vào sử dụng khoảng 100 phòng, đảm bảo chỗ học đạt chuẩn cho nhân dân. Đạt chuẩn phổ cập tiểu học năm 2008, phổ cập tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập giáo dục bậc trung học cơ sở năm 2013, phổ cập bậc trung học theo chuẩn của Thành phố năm 2015.

• Về đội ngũ

Tính đến tháng 5/2026 Ngành Giáo dục và Đào tạo quận 12 quản lý 2.344 cán bộ, giáo viên, công nhân viên, trong đó cán bộ – giáo viên mầm non có 308 (với 174 người trên chuẩn, tỷ lệ 56,5%), cán bộ – giáo viên tiểu học có 811 (với 737 người trên chuẩn, tỷ lệ 90,9%), cán bộ – giáo viên trung học cơ sở có 763 (với 577 người trên chuẩn, tỷ lệ 77,4%) và giáo viên các đơn vị trực thuộc có 22 giáo viên đạt chuẩn 100%, trong đó có 73,3% vượt chuẩn. Khối trung học phổ thông có 303 cán bộ, giáo viên, công nhân viên, trong đó giáo viên trực tiếp đứng lớp là 243 (với 24 người trên chuẩn, tỷ lệ 7,9%).

• Thực trạng giáo dục phổ thông Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Với 31 đơn vị trường phổ thông công lập (18 tiểu học, 10 trung học cơ sở, 03 trung học phổ thông), hiện nay Ngành giáo dục phổ thông Quận 12 đang chịu một áp lực rất lớn về số lớp học, sĩ số học sinh/lớp ở các trường phổ thông bình thường (số lớp, số học sinh luôn vượt quy định theo Điều lệ nhà trường). Nguyên nhân là do Quận đang trên đà đô thị hóa, dân nhập cư tăng nhanh, việc xây dựng cơ sở vật chất, trường lớp không theo kịp đà tăng dân số.

Yêu cầu đặt ra cho ngành giáo dục phổ thông Quận 12 là vừa không ngừng đổi mới quản lý, đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu hội nhập giáo dục chung của Thành phố, cả nước và khu vực; vừa đảm bảo đủ chỗ học cho con em đang cư ngụ trên địa bàn quận.

Tuy nhiên, các năm qua Quận 12 đã có nhiều nỗ lực để có đủ các trường đạt chuẩn quốc gia ở mỗi cấp học (có 05 trường, trong đó trung học cơ sở có 02), nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn, từ một trong những trường này. Đây là nỗ lực rất lớn trong lúc Quận phải chịu áp lực về chỗ học cho học sinh. Hiện nay, trên địa bàn Quận chưa có mô hình trường chất lượng cao, trường chuyên hay trường quốc tế hoặc trường có yếu tố nước ngoài.

• Về chất lượng giáo dục (3 năm gần đây)

Chất lượng giáo dục phổ thông tại Quận 12 trong các năm qua không ngừng được nâng lên, đạt mặt bằng chung của Thành phố, ngoài kết quả giáo dục 2 mặt học lực và hạnh kiểm thì các công tác mũi nhọn khác như đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi, số học sinh giỏi cấp thành phố ngày càng tăng; hội thi các giải phong trào thể thao văn nghệ luôn có học sinh đạt các giải cao ở Thành phố.

Chất lượng giáo dục ở bậc tiểu học và trung học cơ sở khá ổn định, kết quả giảng dạy từng năm không ngừng được cải thiện và nâng lên qua thống kê số liệu 3 năm học gần đây cho thấy:

• Về công tác xã hội hóa giáo dục

Quận 12, nằm trên hai trục giao thông chính Quốc lộ 22 và Quốc lộ 1A rất thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa từ Thành phố đi và về các tỉnh; nguồn lao động nhập cư dồi dào, thuận lợi cho việc phát triển sản xuất, kinh doanh. Do vậy, trong các năm qua tốc độ phát triển kinh tế tăng rất nhanh, công tác xã hội hóa giáo dục địa phương theo đó cũng có nhiều thuận lợi, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư xây trường, hỗ trợ học bổng cho học sinh trên địa bàn Quận, với tổng kinh phí hàng 100 tỷ đồng.

• Đánh giá thực trạng Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Ngành Giáo dục và Đào tạo quận 12 với những kết quả đạt được nêu trên, trong 2 năm học liền 2023-2024 và 2024-2025 đã được Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh đánh giá cao với 14/14 chỉ tiêu xuất sắc, đặc biệt năm học 2024-2025, Phòng Giáo dục và Đào tạo được Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tặng cờ thi đua xuất sắc. Nhưng so với yêu cầu hội nhập quốc tế, nhà trường ở Quận 12 còn nhiều bất cập, phải tích cực phấn đấu để khắc phục. Lộ trình chọn lựa để phát triển, khắc phục là phải dựa vào quy hoạch mạng lưới trường học, tích cực xây dựng những trường chất lượng cao bằng nhiều biện pháp khác nhau. Trường chất lượng cao như vậy, không phải là một loại hình trường tự nó tách rời ra khỏi hệ thống giáo dục quốc dân, không chăm lo cho con em gia đình lao động nghèo mà trường chất lượng cao là một nhân tố quan trọng đi đầu, vượt khó tạo điều kiện để nhà nước điều tiết ngân sách đến vùng khó khăn, xây dựng quỹ học bổng chăm lo cho học sinh nghèo và đặc biệt phục vụ cho một bộ phận dân cư có nhu cầu trước mắt, nhằm tạo tiền đề nhân rộng trong thời gian tiếp theo khi xã hội có điều kiện, góp phần đẩy nhanh tiến trình phát triển sự nghiệp giáo dục địa phương.

1.3.2. Thực trạng nhận thức trường chất lượng cao hiện nay

Qua tổng hợp điều tra nhận thức xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại Quận 12, từ các mô hình thì yêu cầu về mức độ cần thiết, mức độ khả thi khác nhau, trong đó tỷ lệ chọn trường đạt chuẩn quốc gia để xây dựng trường phổ thông chất lượng cao là 85% số người tham gia cho là rất cần thiết, rất khả quan và cầt thiết, khả quan. Điều này cho thấy việc chọn trường chuẩn quốc gia để xây dựng trường phổ thông chất lượng cao là phù hợp thực tế hiện nay

Tuy nhiên, do có nhiều hướng nhận thức khác nhau nên thực trạng nhận thức trường chất lượng cao hiện nay cũng có nhiều quan niệm khác nhau:

Nhận thức Trường chất lượng cao theo quan niệm thông thường của xã hội chúng ta ngày nay, trường chất lượng cao là ngôi trường có tỉ lệ đậu tốt nghiệp cao, tỷ lệ học sinh đỗ đạt cao là trường có danh tiếng thu hút được nhiều học sinh giỏi đăng ký theo học, từ đó chất lượng đầu vào rất cao. Yếu tố cấu tạo thành trường chất lượng cao ở đây trước hết là công tác quản lý, xây dựng đội ngũ sư phạm, xây dựng cơ sở vật chất và quan trọng nhất là tuyển sinh đầu vào cao. Nhược điểm dễ xảy ra ở đây là sĩ số trong lớp đông, sự đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên theo quan điểm dạy học cá thể, chăm sóc phát huy năng khiếu của từng học sinh và việc thực hiện mục tiêu dạy người, giáo dục toàn diện của nhà trường có khó khăn.

Nhận thức trường Trường chất lượng cao theo tinh thần Nghị định 49/2023/NĐ-CP của Chính phủ là nhà trường cung cấp dịch vụ giáo dục cao, không phải là nhà trường chỉ đơn thuần chọn học sinh đầu vào cao và nâng cao cường độ lao động của thầy và trò để nâng cao chất lượng. Dịch vụ giáo dục cao thể hiện ở thiết chế nhà trường về sĩ số ít trong lớp; tăng thời lượng học tập của học sinh trong trường để học sinh có điều kiện hoạt động, thấm nhuần và rèn luyện nhân cách, đảm bảo được 6 bậc thang tri thức trong quá trình học tập; và về phương thức đầu tư, hiệu quả giáo dục của tập thể sư phạm. Hiện nay, tại thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng những trường trung học phổ thông chất lượng cao như Lê Quý Đôn, Nguyển Hiền, Nguyễn Du và trường trung học cơ sở Lê Quý Đôn – Quận 3. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Nhận thức Trường phổ thông chuyên cũng là trường chất lượng cao theo hướng trường dạy những học sinh có năng khiếu với chức năng bồi dưỡng nhân tài trong nhiệm vụ của Ngành Giáo dục và Đào tạo mà Nghị quyết TW2 đã khẳng định: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Trường chuyên được đầu tư về đội ngũ sư phạm, về cơ sở vật chất tốt hơn các trường phổ thông khác, đặc biệt là được tuyển chọn học sinh có điểm chuẩn đầu vào rất cao.

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang có kế hoạch đẩy mạnh hoạt động hệ thống trường chuyên đúng nghĩa với mục tiêu bồi dưỡng nhân tài, phát huy năng lực sáng tạo của học sinh thay vì chỉ tăng cường độ lao động của thầy và trò với khối lượng lý thuyết hàn lâm và đối phó với thi cử.

Tuy nhiên, trường chuyên khác với trường chất lượng cao vì không phải là loại hình trường phổ biến, nhà nước phải đầu tư đầy đủ để bồi dưỡng nhân tài, thậm chí còn phải có học bổng cho học sinh. Còn trường chất lượng cao thời hội nhập là trường phổ thông thường, có sự góp phần đầu tư của phụ huynh để nâng cao chất lượng dịch vụ cho con em và sẽ nhân rộng khi nền kinh tế xã hội và đời sống dân cư phát triển.

Nhận thức Trường đạt chuẩn quốc gia là trường chất lượng cao vì là một loại hình trường đạt chất lượng chuẩn do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động xây dựng để nhân rộng trong toàn Ngành, đang được nhiều địa phương triển khai thực hiện. Vì là trường chuẩn để mở rộng nên có tính chất như trường chất lượng cao theo Nghị định 49/2023/NĐ-CP của Chính phủ, chỉ khác ở phần tiêu chí thiết chế nhà trường chưa cao và chưa đề cập đến phần đóng góp của phụ huynh học sinh.

Ngoài ra, hiện nay trong nhận thức của một bộ phận không ít người dân quan niệm rằng Trường quốc tế là trường dạy chương trình nước ngoài, chương trình và hệ thống bằng cấp được nhiều nước trên thế giới công nhận. Về mặt tổ chức, nhà trường thực hiện đầy đủ theo chuẩn thiết chế của nhà trường chất lượng cao về sĩ số lớp ít, học tập và hoạt động cả ngày…cũng được bộ phận người dân quan tâm cho là một kiểu trường chất lượng cao theo chuẩn quốc tế ở Việt Nam.

Bên cạnh, hiện nay xu thế các trường quốc tế đang phát triển, có sức thu hút mạnh mẽ đối với một bộ phận dân cư có điều kiện kinh tế. Bước đầu các trường quốc tế đã góp phần tăng thêm chỗ học cho con em nhân dân, du nhập phương pháp dạy học mới, tạo thế cạnh tranh nâng cao chất lượng đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân. Tuy nhiên, số trường quốc tế đúng nghĩa chưa nhiều, vẫn còn có trường quảng cáo “quốc tế” ở khía cạnh danh nghĩa hoặc sao chép hình thức phương pháp dạy và học của các trường quốc tế, không đầu tư bài bản và chuyên nghiệp cho chất lượng chuyên môn, nhất là yêu cầu “mang đậm bản sắc dân tộc” cho học sinh.

Như vậy, việc nhận thức trường phổ thông chất lượng cao hiện nay có nhiều hướng nhận định khác nhau nhưng đều cùng chung một quan điểm là nhà trường ở đây phải có môi trường giáo dục tốt, có đội ngũ cán bộ giáo viên; có cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại; có nội dung, chương trình, phương pháp dạy học phải đáp ứng yêu cầu cao về chất lượng dạy học, nhằm đảm bảo người học phát huy được những phẩm chất và năng lực cao so với yêu cầu của mục tiêu đào tạo đề ra.

1.3.3. Thực trạng việc xây dựng trường chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Hiện nay, Quận 12 đang trong tiến trình phát triển 02 trường phổ thông chất lượng cao là tiểu học Nguyễn Khuyến và trung học cơ sở Nguyễn An Ninh thành trường phổ thông chất lượng cao.

Trường tiểu học Nguyễn Khuyến

• Về cơ sở vật chất:

Trường tiểu học Nguyễn Khuyến với diện tích hơn 6.000 m², được xây dựng trên nền tảng của trường chuẩn quốc gia mức độ 1, hiện đang được Ủy ban nhân dân quận 12 tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất (xây nhà thi đấu đa năng, nâng cấp các phòng học, phòng học bộ môn, phòng chức năng, phòng làm việc… để đạt chuẩn quốc gia mức độ 2). Các năm qua, Trường tổ chức rất tốt việc phối hợp với các lực lượng bên trong và ngoài nhà trường, để thực hiện kế hoạch giáo dục, đầu tư trang thiết bị đồ dùng dạy học (ti vi máy chiếu); qua đó làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục.

• Về xây dựng đội ngũ

Về nội dung, chương trình và chất lượng giảng dạy

Hiện nay, trường đang chuyển dần các hoạt động từ trường phổ thông bình thường sang hướng hoạt động của trường phổ thông chất lượng cao, trong quá trình phấn đấu thực hiện các mục tiêu theo cơ chế của mô hình này, công tác giáo dục của trường đạt hiệu quả chất lượng khá cao; trường có 100% học sinh 2 buổi/ngày, số học sinh 35hs/lớp còn khá cao so với yêu cầu, đang phấn đấu kéo giảm xuống đước 30 học sinh/lớp trong những năm tới.

Bên cạnh việc đảm bảo giảng dạy văn hóa theo chương trình phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trường còn chú ý nâng cao chương trình kiến thức cho đối tượng học sinh khá giỏi; tổ chức giảng dạy chương trình tiếng Anh tăng cường cho 13 lớp với 460 học sinh, tổ chức dạy tiếng Anh tự chọn cho 165 học sinh; liên kết với công ty E&T GLOBAL tổ chức cho 350 học sinh học tiếng Anh Dyned. Hàng năm đều tổ chức đưa học sinh dự các kỳ thi công nhận các mức độ tiếng Anh theo chương trình khảo thí của trường đại học quốc tế Cambridge. Tất cả học sinh khối lớp 3, 4 và 5 của Trường đều được học tin học trên máy tính nối mạng Internet. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

• Kết quả giáo dục của trường tiểu học Nguyễn Khuyến so với toàn Quận

Trường THCS Nguyễn An Ninh

• Về cơ sở vật chất

Trường THCS Nguyễn An Ninh với tổng diện tích mặt bằng 18.042m², được xây dựng trên nền tảng trường phổ thông bình thường và được Thành phố kiểm tra công nhận đạt chuẩn quốc gia vào tháng 2/2026. Hiện nay, Trường được đầu tư các hạn mục, các tiêu chí để xây dựng trường chất lượng cao vào năm 2014-2015; Trường có sân chơi rộng thoáng, có sân tập thể dục thể thao; có đủ các phòng chức năng, phòng học bộ môn, phòng thực hành lý, hóa, sinh…, hệ thống các phòng đều được trang bị, lắp đặt đầy đủ thiết bị, phương tiện theo qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; được Ủy ban nhân dân quận 12 phê duyệt xây dựng nhà thi đấu đa năng với tổng kinh phí là 12 tỷ đồng vào tháng 03/2026.

• Về đội ngũ

So sánh công tác xây dựng đội ngũ với toàn quận qua các năm học

• Thực hiện nội dung, chương trình giảng dạy

Trường có 85% học sinh học 2 buổi/ ngày, đang thực hiện 100% lớp học 2 buổi/ ngày trong năm học 2026-2014, sĩ số 45 học sinh/lớp, phấn đấu kéo giảm sĩ số học sinh xuống dưới 40/lớp vào năm học 2014-2015. Hiện nay, từng khối lớp nhà trường tuyển chọn học sinh có năng khiếu theo lớp học riêng, để dạy chương trình kiến thức nâng cao; tất cả học sinh của trường đảm bảo tham gia các hoạt động học tập theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; là trường có số học sinh giỏi cấp thành phố hàng năm nhiều nhất Quận.

• Về công tác phối hợp và công tác xã hội hóa giáo dục

Trường trung học cơ sở Nguyễn An Ninh là một trong những trường làm tốt và có thế mạnh so với các trường trung học cơ sở còn lại trên địa bàn Quận 12. Trong các năm qua, nhà trường đã tạo được mối quan hệ tốt với chính quyền và nhân dân tại địa phương, gắn kết với cha mẹ học sinh trong công tác phối hợp giáo dục học sinh, thực hiện mua sắm, bổ sung trang thiết bị dạy học, cấp phát học bổng cho học sinh nghèo, học sinh giỏi…, nhờ vậy chất lượng giáo dục nhà trường luôn được đảm bảo và không ngừng được nâng cao. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

1.3.4. Đánh giá thực trạng, nguyên nhân và một số kinh nghiệm

• Đánh gia thực trạng việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao Quận 12 hiện nay

Qua việc xin ý kiến thăm dò của lãnh đạo, của các chuyên viên Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo, cũng như kết quả tổng hợp số liệu, đánh giá kết quả điều tra từ nội dung phiếu hỏi về thực trạng xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12 cho thấy: trong tổng số 100 phiếu thăm dò có 76,25% đánh giá rất tốt, tốt và có 22,33% đánh giá khá cho các yêu cầu về tổ chức hoạt dạy học trong nhà trường, công tác quản lý, về xây dựng chuẩn hóa đội ngũ, về tổ chức dạy lồng ghép các hoạt động ngoài giờ lên lớp.

Ở nhóm các yêu cầu tiêu chuẩn về: thực trạng đổi mới phương pháp dạy học, hình thức đánh giá người dạy và người học, công tác xã hội hóa giáo dục, cơ chế, chính sách cho người học, người làm công tác giáo dục được đánh giá ở mức tương đối cao: tỷ lệ rất tốt không có, tốt được 22,75%, khá được 34,75%.

Đánh giá về khả năng triển khai xây dựng trường tiểu học Nguyễn Khuyến và trường trung học cơ sở Nguyễn An Ninh thành trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh, hầu hết các yêu cầu, tiêu chuẩn khảo sát như nhận thức của đội ngũ và các lực lượng xã hội; việc xây dựng nguồn lực về con người, cơ sở vật chất; triển khai thực hiện nội dung, chương trình, phương pháp dạy học, giáo dục hướng nghiệp; công tác phối hợp… được tất cả các đối tượng đánh giá cao: rất tốt có 20,6%, tốt có 43%, khá 25% và trung bình 11,2%.

Đánh giá thực trạng việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao qua số liệu điều tra khách quan, khoa học; từ kết quả tổng hợp được ở các nội dung, các tiêu chí trên, cho thấy:

• Về mặt ưu điểm

Việc triển khai xây dựng mô hình trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12 là phù hợp, cần thiết, được sự đồng tình và ủng hộ của lãnh đạo các cấp Đảng, chính quyền, và cán bộ chuyên viên, giáo viên Ngành Giáo dục và Đào tạo quận; đáp ứng được nhu cầu và nguyện vọng chung của nhân dân hiện nay. Thực hiện việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao sẽ góp phần vào việc đổi mới toàn diện giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục địa phương; đánh dấu sự khởi đầu đột phá về đổi mới giáo dục hiện nay theo hướng tiên tiến và hội nhập; thực hiện tốt hơn nữa công tác xã hội hóa giáo dục và phát huy tốt hơn nữa vai trò trách nhiệm của cộng đồng, xã hội đối với giáo dục.

• Về mặt hạn chế Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Một bộ phận không nhỏ phụ huynh học sinh còn mang tư tưởng giao hẳn, khoán trắng việc giáo dục học sinh cho nhà trường, không phối hợp, hợp tác cùng nhà trường. Quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh, kéo theo việc tăng nhanh dân số cơ học, khiến cho công tác chăm lo cho người đi học, công tác an sinh xã hội luôn gặp khó khăn; hiện tượng thừa, thiếu giáo viên; quá tải học sinh, đảm bảo trường lớp đáp ứng yêu cầu của người học…Việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao yêu cầu số học sinh trên lớp phải dưới 30 thay vì phải 45 học sinh như hiện nay. Sẽ tạo áp lực lớn về công tác tuyển sinh đầu cấp. Các hạn chế trên, ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến việc triển khai xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.

• Nguyên nhân

Đánh giá thực trạng trên là do các nguyên nhân sau:

Thứ nhất, nhận thức của các chủ thể quản lý, đội ngũ giáo viên, nhân viên, học sinh và các lực lượng trong và ngoài nhà trường về phổ thông chất lượng cao; nhận thức, chất lượng quản lý thông qua hoạt động dạy học của đội ngũ giáo viên; nhận thức trong công tác phối hợp quản lý giữa các tổ chức, các lực trong nhà trường về công tác phối hợp 3 môi trường giáo dục được quan tâm, đánh giá đúng đắn.

Thứ hai, việc áp dụng các biện pháp, hình thức xây dựng; kỹ năng vận dụng các văn bản pháp quy để thực hiện việc xây dựng đề án trường chất lượng cao. Trong đó việc quản lý kế hoạch, triển khai nội dung, chương trình đào tạo, việc thực hiện các quy chế trường chất lượng cao phải được triển khai thực hiện bài bản.

Thứ ba, trách nhiệm, động cơ, ý thức phát huy tính tích cực hóa, tự tìm tòi học hỏi của đội ngũ nhà giáo và học sinh được nâng cao. Trong đó, việc đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ giáo dục, kết quả giảng dạy; đánh giá kiểm định chất lượng giáo dục; khả năng của học sinh khi ra trường, khi thi tuyển sinh, kiểm tra công nhận trình độ có nhiều đổi mới và khởi sắc.

Thứ tư, có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, các lực lượng xã hội trong quá trình triển khai xây dựng trường phổ thông chất lượng cao. Được sự ủng hộ đồng tình của xã hội, mức độ hài lòng của phụ huynh học sinh về xây dựng trường chất lượng cao hiện nay là cấp thiết để đáp ứng nhu cầu của người học, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chấp lượng giáo dục thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Thứ năm, đứng ở góc độ phiến diện, thiển cận, một số ít người khi được hỏi đã đánh giá không được cao một số ít các nội dung, yêu cầu, do mô hình xây dựng trường phổ thông chất lượng cao còn mới mẻ, vì vậy đội ngũ có khi gặp lúng túng, thiếu tự tin, có khi non thiếu kinh nghiệm hoặc không nắm hết, nắm rõ những vấn đề đặt ra đã dè dặt hóa trong nhận xét đánh giá các tiêu chí.

• Bài học kinh nghiệm Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Từ việc tổng hợp số liệu điều tra, khảo sát, đánh giá những ưu điểm, hạn chế thực trạng cũng như những nguyên nhân của thực trạng về xây dựng trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta đúc kết những bài học kinh nghiệm cơ bản sau:

Một là, phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng; sự thống nhất của các chủ thể quản lý đối với việc xây dựng trường chất lượng cao hiện nay là nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện đổi mới công tác giáo dục theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI “ Đổi mới toàn diện và phát triển nhanh giáo dục và đào tạo”.

Hai là, chủ thể phải làm tốt công tác kế hoạch hóa, làm tốt các khâu từ xin ý kiến, thăm dò dư luận, dự thảo góp ý đến tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các hoạt động xây dựng và quản lý trường phổ thông chất lượng cao.

Ba là, phải thể hiện vai trò ý thức trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức bên trong và bên ngoài nhà trường để thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp đã đề ra về đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên nhà trường, về xây dựng, biên soạn nội dung chương trình, đổi mới phương pháp dạy học, về công tác quản lý, xây dựng cơ sở vật chất, về công tác tuyên truyền và công tác phối hợp thực hiện xã hội hóa giáo dục.

Bốn là, phải “Tích cực hóa”, tự giác trong xây dựng mô hình của chủ thể quản lý và của khách thể quản lý. Đây là bài học cũng không thể thiếu trong quá trình thực hiện, vì nếu thiếu đi tính chủ động tích cực, sáng tạo của chủ thể và cả khách thể quản lý thì việc triển khai, quá trình xây dựng sẽ chậm lại, không hiệu quả và có khi không thực hiện được. Khi tính tích cực trong chủ thể và khách thể phát huy tốt, góp phần và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xây dựng trường phổ thông chất lượng cao được thuận lợi và đúng tiến độ. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

Năm là, việc sử dụng tổng hợp các hình thức, phương pháp nghiên cứu; biện pháp xây dựng và quản lý trường phổ thông chất lượng cao, phải trên cơ sở điều kiện thực tiễn về kinh tế – xã hội mỗi nơi, mỗi địa phương, không được sao chép, rập khuôn. Song, phải trên cơ sở nền tảng quy định chung của Ngành Giáo dục và Đào tạo, quy định của pháp luật và phải trên cơ sở của khoa học, nghĩa là không thể tự phát, tùy tiện không có cơ sở.

Trường phổ thông chất lượng cao là mô hình nhà trường hiện nay cần khẩn trương xây dựng nhằm đẩy nhanh tiến trình đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy học, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước ta. Qua việc phân tích các khái niệm, việc xác định mô hình và các tiêu chuẩn cơ bản để xây dựng trường phổ thông chất lượng cao; việc phân tích, đánh giá thực trạng và những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với việc xây dựng trường phổ thông chất lượng cao hiện nay ở Thành phố Hồ Chí Minh nói chung và trên địa bàn Quận 12 nói riêng. Chúng ta đã nhận diện đầy đủ các loại hình nhà trường được gọi là “chất lượng cao” hiện có trong hệ thống giáo dục quốc dân, để thống nhất xây dựng một mô hình nhà trường phù hợp, có khả năng phát huy được đầy đủ ưu điểm của các loại hình nhà trường vừa nêu, đồng thời cập nhật được yêu cầu nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đề ra rất cấp bách hiện nay đó là về yêu cầu hội nhập quốc tế và mang đậm bản sắc dân tộc.

Chúng ta đã có đầy đủ những quan điểm, những định hướng lớn của Đảng và Nhà nước; có đủ cơ sở pháp lý để triển khai xây dựng trường phổ thông chất lượng cao. Cho dù, mô hình còn mới mẻ, đặc biệt với điều kiện kinh tế của Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh còn nhiều khó. Với những yêu cầu cơ bản cần có theo quy định; với thực trạng được phân tích thì việc xây dựng mô hình trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận là cần phải khẩn trương thực hiện để nhân rộng cho những năm tiếp theo. Thực hiện xây dựng trường phổ thông chất lượng cao nhằm chuẩn bị và đáp ứng nguồn nhân lực tại chỗ có chất lượng cho quá trình phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập giáo dục hiện nay.

Từ những luận điểm trình bày nêu trên, có thể khẳng định đó là những cơ sở lý luận – thực tiễn quan trọng để làm cơ sở đề xuất nội dung, quy trình và biện pháp xây dựng thành công trường phổ thông chất lượng cao trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn: Xây dựng trường phổ thông chất lượng cao tại HCM.

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY:  

===>>> Luận văn: Biện pháp xây dựng trường phổ thông chất lượng cao

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://dichvuvietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: lamluanvan24h@gmail.com