Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh hay nhất năm 2025 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện nay dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục quốc phòng – an ninh là bộ phận hợp thành của nền giáo dục quốc gia, là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nhằm góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, có sức khỏe và kiến thức quốc phòng – an ninh, kỹ năng quân sự cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân. Giáo dục quốc phòng – an ninh trong hệ thống giáo dục quốc gia phụ thuộc vào nhiều nhân tố, trong đó, sự phụ thuộc của giáo dục quốc phòng – an ninh đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc được xác định như vấn đề có tính trực tiếp, là căn cứ có tính tất yếu để xác định hoạt động và đổi mới giáo dục quốc phòng – an ninh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay.

Giáo dục quốc phòng – an ninh với mục tiêu tổng quát của chiến lược quốc phòng nước ta là xây dựng nền quốc phòng toàn dân có lực lượng ngày càng vững mạnh, thế trận ngày càng vững chắc, đủ sức ngăn chặn, đẩy lùi, đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của của kẻ thù, cần thiết phải đổi mới công tác quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh trong tình hình hiện nay. Quản lý giảng dạy giáo dục quốc phòng – an ninh trong nhà trường cần quán triệt sâu sắc nguyên lý giáo dục chung: học đi đôi với hành, lí luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội. Việc nghiên cứu vấn đề quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay góp phần làm rõ hơn và cụ thể hóa lý luận quản lý giáo dục nói chung, quản lý nhà nước về giáo dục nói riêng vào một vấn đề là quản lý công tác giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên ở một địa bàn cụ thể có tính chiến lược – Thành phố Hồ Chí Minh; nhằm thống nhất nhận thức, hiện thực hóa những chủ trương về công tác quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên phù hợp với thực tiễn, mang lại hiệu quả của mặt công tác quan trọng này.

Hiện nay chuyển biến về nhận thức ở một số cán bộ quản lý và một bộ phận học sinh, sinh viên còn chậm so với mục tiêu, yêu cầu môn học và nhiệm vụ giáo dục quốc phòng – an ninh trong tình hình mới. Ở một số trường và một bộ phận học sinh, sinh viên còn xem nhẹ và tìm cách “thanh toán” môn học hoặc có những suy nghĩ đơn giản về môn học, đã dẫn đến tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng – an ninh tùy tiện, tính toán hiệu quả kinh tế trong thực hiện, chỉ thấy lợi ích trước mắt chưa thấy lợi ích chung và lâu dài. Vì vậy, có trường không coi giáo dục quốc phòng – an ninh là môn học quan trọng, mà cho rằng đó là nhiệm vụ quốc phòng thuộc Bộ Quốc phòng. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố đông dân nhất, đồng thời cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục quan trọng của Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh đóng góp 32% ngân sách quốc gia, có hơn 1/4 các trường đại học, cao đẳng của cả nước đóng trên địa bàn, với gần 190.000 sinh viên/năm, là khu vực phòng thủ chiến lược trên địa bàn Quân khu 7. Giáo dục quốc phòng – an ninh nói chung, với đối tượng sinh viên nói riêng là một vấn đề có tính lâu dài, là nội dung bắt buộc trong chương trình giáo dục bậc đại học, cao đẳng hiện nay. Trong khi đó, giáo trình, tài liệu, cơ sở vật chất như: giảng đường, thao trường, bãi tập, vật chất huấn luyện,… chỉ mới đáp ứng được 54%, có nơi đưa sinh viên ra công viên để dạy cả lý thuyết và thực hành. Đội ngũ giảng viên vừa thiếu về số lượng, vừa chưa đáp ứng chuẩn, có trường thỉnh giảng cả hạ sĩ quan, cán bộ chữ thập đỏ, …

Là một cán bộ được phân công trực tiếp quản lý hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, cho nên luôn trăn trở, tìm tòi mô hình, phương thức, cách làm và thường xuyên thử nghiệm, thí điểm, … sao cho hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh hoàn thiện và hiệu quả hơn. Từ đó đã đặt ra yêu cầu bức thiết là phải có những nghiên cứu độc lập về lĩnh vực quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, nhằm góp phần nâng cao nhận thức về môn học và có phương pháp tổ chức, quản lý, điều hành hiệu quả hơn công tác giáo dục quốc phòng – an ninh theo đúng tinh thần Chỉ thị số 62-CT/TW ngày 12 tháng 02 năm 2014 của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII và Chỉ thị số 12-CT/TW ngày 03 tháng 5 năm 2020 của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX, về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng – an ninh trong tình hình mới.

2. Tình hình nghiên cứu có liên quan

Trên thế giới, nhiều nước quan tâm đến công tác tổ chức giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên như:

Pháp: Quan niệm quốc phòng theo nghĩa rộng nhất, không chỉ là lĩnh vực của quân đội và chính quyền nhà nước mà liên quan đến mọi công dân và mọi lĩnh vực hoạt động của nhà nước. Vì vậy, hệ thống giáo dục và giáo dục quốc phòng được tổ chức chặt chẽ, toàn diện. Hệ thống giáo dục quốc phòng có một số trường trực thuộc chính phủ, có một số trường thuộc Bộ Giáo dục. Nội dung nghiên cứu rộng, bao quát nhiều lĩnh vực, từ chiến lược quốc phòng, chính sách quốc phòng, kinh tế quân sự đến phát triển công nghiệp quốc phòng.

Nga: Một số công trình nghiên cứu như “Các vấn đề giáo dục quân sự” của Đại tá, tiến sỹ E.G. Vapilin và đại tá Q.Đ. Mulinva (2014) và “Những quan điểm phương pháp luận về xây dựng học thuyết giáo dục quân sự ở Nga”, đã cho thấy việc nghiên cứu, quản lý công tác giáo dục ý thức quốc phòng cho cán bộ, viên chức, học sinh, sinh viên được Tổng thống và Chính phủ Nga đặc biệt quan tâm. Công tác quản lý và giáo dục quốc phòng cho thế hệ trẻ được xác định là nhu cầu bức thiết trong bối cảnh nước Nga và tình hình quốc tế hiện nay. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Mỹ: Giáo dục quốc phòng trong các trường đại học, cao đẳng do các sĩ quan quân đội cử đến thường trú tại đó đảm nhiệm. Trọng điểm của giáo dục quốc phòng ở Mỹ là: “Yêu nước, biết phục tùng, trọng đoàn thể, chịu cống hiến, …” do ở Mỹ người ta nói nhiều tới tự do, nhưng không lo phục tùng, không chịu cống hiến. Các sĩ quan thường trú tại các trường đại học, cao đẳng có nhiệm vụ dạy cho sinh viên biết, phục tùng và cống hiến là tố chất cần có của một người hoàn chỉnh.

Nhật Bản: Nhà nước thành lập các trung tâm giáo dục quốc phòng ở các quân khu để giáo dục quốc phòng cho sinh viên và lực lượng bán vũ trang.

Trung Quốc: Đảng Cộng sản và Nhà nước Trung Quốc thường xuyên quan tâm, chú trọng quản lý công tác giáo dục ý thức quốc phòng, bảo vệ đất nước cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là cho các thế hệ học sinh, sinh viên. Có một số tác giả đã đi sâu nghiên cứu vấn đề đổi mới giáo dục quốc phòng cho cán bộ, học sinh, sinh viên trước yêu cầu chống “Tây hóa” của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch; đề xuất những giải pháp đổi mới, nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục quốc phòng cho cán bộ, học sinh, sinh viên đáp ứng yêu cầu bảo vệ Đảng cộng sản, chế độ xã hội chủ nghĩa, thành quả cách mạng và xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Các tác giả Lý Xương Giang, Tiểu Kính Dân, Vương Bảo Tôn còn đi sâu nghiên cứu chiến lược phát triển giáo dục quốc phòng của Trung Quốc trước sự vận động, biến đổi phức tạp của tình hình khu vực và thế giới.

Hàn Quốc: Chính phủ qui định nam giới trong độ tuổi từ 18 đến 25 buộc phải thực hiện nghĩa vụ quân sự tại các đơn vị bộ đội, tại đây sinh viên sẽ được trang bị kiến thức phần thực hành và luyện tập về quân sự thời gian 3 tháng. Trong chương trình của các trường đại học, quân sự là các môn lựa chọn và trường chỉ dạy phần lý thuyết.

Thái Lan: Quan niệm quốc phòng là “Quốc gia bền vững, nhân dân phồn thịnh”. Sự hợp tác giữa nhà nước và tư nhân là nhân tố cốt lõi trong chiến lược quốc phòng, quốc phòng gắn chặt với an ninh quốc gia trên nhiều lĩnh vực khác nhau… Nội dung quốc phòng – an ninh được thể hiện rất sâu sắc.

Malaysia: Nhà nước đầu tư xây dựng 41 trung tâm giáo dục quốc phòng cho học sinh, sinh viên, tư nhân đứng ra quản lý. Theo kế hoạch năm của nhà nước, thanh niên từ 18 tuổi đến 25 tuổi được tập trung tại các trung tâm giáo dục quốc phòng để học giáo dục quốc phòng với thời gian 3 tháng; các học phần lý thuyết do giảng viên các trường đại học giảng dạy, các học phần thực hành do sĩ quan quân đội giảng dạy.

Indonesia: Quan niệm quốc phòng gồm những vấn đề rộng lớn trong nước và quốc tế; được nghiên cứu một cách tổng hợp, bao quát nhiều lĩnh vực đời sống và xã hội như: con người, dân tộc, tôn giáo, kinh tế, chính trị, ngoại giao,… trong đó tập trung làm rõ 3 nội dung cơ bản: tiềm lực quốc gia, đặc điểm địa lý, tự lực, tự cường dân tộc.

Singapore: Nhà nước đầu tư xây dựng và giao cho Bộ Quốc phòng quản lý các trung tâm giáo dục quốc phòng. Theo kế hoạch năm, thanh niên từ 18 đến 25 tuổi được tập trung tại các trung tâm giáo dục quốc phòng để học các nội dung giáo dục với thời gian 3 tháng. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Nhìn chung, các nước trên thế giới đều quan tâm đến công tác giáo dục quốc phòng cho học sinh, sinh viên và thanh niên; đây là lực lượng trẻ, có trình độ khoa học và kĩ thuật, huy động vào quân đội sẽ phát huy được sức mạnh. Do đó trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc, hầu hết các quốc gia đều coi trọng nâng cao ý thức quốc phòng cho thế hệ trẻ ngay khi họ còn trên ghế nhà trường.

Việt Nam, trải qua lịch sử dựng nước và giữ nước đã luôn quan tâm tới việc giáo dục quân sự, quốc phòng cho nhân dân và sinh viên, nhằm tăng cường sức mạnh tinh thần, biến thành sức mạnh quân sự để chiến thắng kẻ thù xâm lược. Trên phương diện nghiên cứu, đã có nhiều đề tài các cấp, luận văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ, sách tham khảo, bài báo khoa học nghiên cứu về vấn đề này. Một số bài viết trên các tạp chí, đề tài nghiên cứu khoa học trong nước có liên quan tới vấn đề nghiên cứu:

Tác giả Nguyễn Văn Vọng: Giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên trong giai đoạn mới”, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 2/2014. Nghiên cứu đã khái quát bối cảnh mới của đất nước, vị trí của công tác giáo dục quốc phòng – an ninh, thực trạng giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên thời gian qua và đề xuất các giải pháp về giáo dục nâng cao nhận thức, đổi mới chương trình, giáo trình tài liệu, đào tạo, về bồi dưỡng giáo viên, về củng cố mở rộng các trung tâm giáo dục quốc phòng, về nghiên cứu khoa học và tăng cường đầu tư cho nhiệm vụ giáo dục quốc phòng – an ninh.

Tác giả Nguyễn Nghĩa: Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng trong các trường phổ thông ở Hà nội hiện nay, Tạp chí Giáo dục, số 27/2015. Bài viết này tập trung nghiên cứu đề xuất các giải pháp như đổi mới tăng cường sự lãnh đạo, đổi mới nội dung chương trình, hình thức phương pháp, tăng cường đội ngũ giáo viên, bảo đảm chế độ chính sách, đổi mới cơ chế quản lý điều hành nhằm nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng ở các trường trung học phổ thông.

Tác giả Nguyễn Nhứt: Nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng toàn dân trong giai đoạn hiện nay, Đề tài khoa học cấp cơ sở, Phòng Chính trị Quân khu 7, năm 2017.

Tác giả Đào Duy Hứa: Giáo dục quốc phòng – an ninh trên làn sóng Tiếng nói Việt Nam, Tạp chí Dân quân tự vệ Giáo dục quốc phòng, tháng 10, năm 2021, số 13 (57).

Tác giả Lê Văn Nghệ: Nghiên cứu, đề xuất giải pháp đồng bộ hóa công tác quốc phòng, an ninh ở các trường đại học, cao đẳng và trung tâm Giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên, Đề tài khoa học cấp Bộ, Mã số B2022-18-16NV, tháng 9 năm 2024.

Tác giả Nguyễn Thành Công: Thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng môn học giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên tại Trung tâm Giáo dục quốc phòng – an ninh Đà Nẵng, Tạp chí Dân quân tự vệ Giáo dục quốc phòng, quý II, năm 2025. Tác giả Bùi Văn Ga: Kết quả, kinh nghiệm đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng – an ninh (2015-2025), giải pháp phát triển giáo dục quốc phòng – an ninh những năm tiếp theo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tạp chí Dân quân tự vệ Giáo dục quốc phòng, số 58 (102), tháng 7/2025. Tác giả Nguyễn Thiện Minh: Những vấn đề cơ bản cần tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng dạy, học giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh, sinh viên năm học 2025-2026 và những năm tiếp theo, Tạp chí Dân quân tự vệ Giáo dục quốc phòng, tháng 8, năm 2025, số 59 (103). Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Tóm lại, các công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng – an ninh của các tác giả, đã thể hiện các hướng và nội dung nghiên cứu chính sau:

Một số tác giả tập trung nghiên cứu lĩnh vực nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng – an ninh về nội dung, chương trình, phương pháp…;

Một số tác giả nghiên cứu vấn đề quản lý mà chủ yếu là đồng bộ hóa phục vụ cho việc nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng – an ninh. Đây cũng là một trong những gợi ý để luận văn này nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh;

Một số tác giả nghiên cứu giáo dục quốc phòng với phạm vi rộng và trong mối quan hệ với chiến lược quân sự, quốc phòng của quốc gia;

Một số tác giả nghiên cứu việc tổ chức, quản lý công tác giáo dục quốc phòng – an ninh nói chung và tổ chức các trung tâm giáo dục quốc phòng.

Đến nay chưa tìm thấy một nghiên cứu cơ bản nào về lĩnh vực quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cứu

Làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên, từ đó đề xuất biện pháp quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh với đối tượng sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu

Nghiên cứu một số vấn đề lý luận quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên; phân tích mục tiêu, đặc điểm, nhiệm vụ, tính chất quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh ở Thành phố Hồ Chí Minh;

Khảo sát, đánh giá thực trạng, nguyên nhân của hoạt động quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay;

Đề xuất các biện pháp quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Khách thể nghiên cứu

Quá trình quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

4.2 Đối tượng nghiên cứu

Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

4.3  Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, chủ yếu ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Các số liệu minh chứng, tính toán, sử dụng trong luận văn trong 5 năm trở lại đây (từ năm 2021 đến năm 2025).

5. Giả thuyết khoa học

Hiệu quả hoạt động và quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay phụ thuộc vào sự tác động tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó, công tác quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên giữ vai trò rất quan trọng. Nếu các chủ thể thực hiện giáo dục quốc phòng – an ninh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo sát với địa bàn; phát triển hoàn thiện các yếu tố dạy học, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ giảng dạy và quản lý, xây dựng, phát triển và xã hội hóa các Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên thì chất lượng giáo dục và hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay sẽ có những chuyển biến tích cực.

6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

6.1 Phương pháp luận nghiên cứu

Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của các cấp về giáo dục đào tạo, quản lý giáo dục đào tạo, giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên. Đồng thời đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm hệ thống – cấu trúc; lôgíc – lịch sử và quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích những vấn đề liên quan.

6.2 Phương pháp nghiên cứu Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Phương pháp nghiên cứu lý luận

Thực hiện việc đọc tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, mô hình hóa, khái quát hóa.

Các tài liệu liên quan phục vụ cho mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu gồm: Một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các văn kiện, nghị quyết của Đảng; chỉ thị, nghị định, nghị quyết của Chính phủ; thông tư, hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng về giáo dục quốc phòng – an ninh; Luật Giáo dục, Chiến lược phát triển giáo dục.

Các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học quản lý và quản lý giáo dục; các công trình nghiên cứu, báo cáo khoa học có liên quan đến đề tài đã được công bố và đăng tải trên các tạp chí, kỷ yếu khoa học, hội thảo…

• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Điều tra bằng phiếu câu hỏi đối với sinh viên 300 phiếu, trong đó 50% sinh viên khối khoa học xã hội và nhân văn, 50% sinh viên khối khoa học tự nhiên để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các biện pháp hiệu quả trong quản lý hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên.

Quan sát thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh trên địa bàn Thành phố trong năm năm qua, tổ chức thực hiện giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay; hoạt động quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý; hoạt động dạy học của giảng viên; hoạt động học tập, rèn luyện và việc tự quản lý hoạt động học tập của sinh viên để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu.

Tọa đàm, trao đổi với một số cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về những nội dung nghiên cứu, từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn.

Nghiên cứu hệ thống các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kế hoạch tổ chức thực hiện, các báo cáo sơ kết, tổng kết, chương trình, quy trình, nội dung đào tạo, kế hoạch quản lý, hệ thống sổ sách của cán bộ quản lý sinh viên và kế hoạch học tập, công tác của sinh viên.

Nghiên cứu tổng kết thực tiễn từ những vấn đề đã và đang diễn ra nhằm đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Xin ý kiến 49 chuyên gia, các nhà khoa học, cán bộ quản lý giáo dục, quản lý sinh viên, giảng viên trong lĩnh vực quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan trong quá trình nghiên cứu đề tài.

• Phương pháp hỗ trợ Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Sử dụng toán thống kê để tổng hợp kết quả điều tra, xử lý số liệu phần thực trạng và số liệu khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã được đề xuất.

7. Ý nghĩa của đề tài

Đề tài góp phần xây dựng và hoàn thiện các khái niệm về quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên; quản lý hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên;

Làm rõ đặc điểm, nhiệm vụ, tính chất, yêu cầu, yếu tố tác động quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên;

Đề xuất một số biện pháp quản lý nhà nước về hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

8. Cấu trúc của luận văn

Luận văn cấu trúc gồm: phần mở đầu, phần nội dung (3 chương), phần kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH CHO SINH VIÊN

1.1. Những quan niệm cơ bản về quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

1.1.1. Quan niệm Quản lý nhà nước về giáo dục * Quản lý nhà nước

Quản lý là một tất yếu khách quan do lịch sử quy định, là sự tác động chỉ huy, điều khiển các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người, để quản lý phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục đích đề ra và đúng ý chí của người quản lý. Hiện nay, có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý như: “Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức làm cho tổ chức đó vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”; “Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra”… Thực chất của hoạt động quản lý là việc giải quyết mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Bản chất của hoạt động quản lý là việc phát huy được nhân tố con người trong tổ chức. Mục đích quản lý là hoạch định, tổ chức, bố trí nhân sự, lãnh đạo, kiểm soát công việc và những nỗ lực của con người nhằm đạt được những mục tiêu nhất định.

Những khái niệm nêu trên cho thấy mặc dù các khái niệm về quản lý được đề cập ở nhiều góc độ khác nhau, nhưng ở các mức độ khác nhau đã đề cập đến những nhân tố cơ bản, như: chủ thể quản lý, đối tượng và mục tiêu quản lý. Tuy nhiên từ những khái niệm này, những học viên cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành quản lý giáo dục gặp phải trở ngại, lúng túng trong việc xác định những nội dung cụ thể trong thực tiễn quản lý ở cơ quan quản lý nhà nước các cấp và các trường. Một số trường hợp còn có sự nhầm lẫn cho rằng đối tượng của quản lý chỉ là con người trong các tổ chức, bỏ qua nhiều yếu tố không phải là con người nhưng rất quan trọng trong công tác quản lý như: tuyển sinh; cơ sở vật chất – kỹ thuật dạy học; tài chính; hệ thống thông tin quản lý giáo dục; quá trình dạy học, …. (các điều kiện đảm bảo quy mô và chất lượng giáo dục).

Từ những phân tích trên có thể hiểu là: Quản lý nhà nước vừa là khoa học lý luận chính trị vừa là khoa học thực tiễn. Quản lý nhà nước ở nước ta là sự khẳng định quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

• Quản lý nhà nước về giáo dục Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước đối với các hoạt động giáo dục và đào tạo, do các cơ quan quản lý giáo dục của nhà nước từ trung ương đến cơ sở tiến hành để thực hiện chức năng, nhiệm vụ do nhà nước ủy quyền nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo, duy trì trật tự, kỷ cương, thỏa mãn nhu cầu giáo dục và đào tạo của nhân dân, thực hiện mục tiêu giáo dục và đào tạo của nhà nước.

Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo chính là việc nhà nước thực hiện quyền lực công để điều hành, điều chỉnh toàn bộ các hoạt động giáo dục và đào tạo trong phạm vi toàn xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà nước.

Trong khái niệm quản lý nhà nước về giáo dục có 3 yếu tố cơ bản là: chủ thể, đối tượng và mục tiêu quản lý nhà nước về giáo dục.

Chủ thể quản lý nhà nước về giáo dục là các cơ quan quyền lực nhà nước (cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp, cơ quan tư pháp), chủ thể trực tiếp là bộ máy quản lý giáo dục từ trung ương đến cơ sở (các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục được quy định cụ thể trong Điều 87 của Luật Giáo dục).

Đối tượng quản lý nhà nước về giáo dục là hệ thống giáo dục quốc dân, là mọi hoạt động giáo dục và đào tạo trong phạm vi cả nước.

Mục tiêu quản lý nhà nước về giáo dục, về tổng thể đó là bảo đảm trật tự, kỷ cương trong các hoạt động giáo dục và đào tạo, để thực hiện được mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài và phát triển nhân cách của công dân. Mỗi cấp học, ngành học có những mục tiêu cụ thể được quy định trong Luật Giáo dục và điều lệ nhà trường.

Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục bao gồm: Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục; ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục; ban hành điều lệ nhà trường; ban hành quy định về tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục khác; quy định mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục; tiêu chuẩn nhà giáo; tiêu chuẩn cơ sở vật chất và thiết bị trường học; việc biên soạn, xuất bản, in và phát hành sách giáo khoa, giáo trình; quy chế thi cử và cấp văn bằng, chứng chỉ; tổ chức, quản lý việc bảo đảm chất lượng giáo dục và kiểm định chất lượng giáo dục; thực hiện công tác thống kê, thông tin về tổ chức và hoạt động giáo dục; tổ chức bộ máy quản lý giáo dục; tổ chức, chỉ đạo việc đào tạo, bồi dưỡng, quản lý nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực để phát triển sự nghiệp giáo dục; tổ chức, quản lý công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh vực giáo dục; tổ chức, quản lý công tác hợp tác quốc tế về giáo dục; quy định việc tặng danh hiệu vinh dự cho người có nhiều công lao đối với sự nghiệp giáo dục; thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giáo dục; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về giáo dục.

Từ những phân tích trên có thể quan niệm: Quản lý nhà nước về giáo dục là sự quản lý của các cơ quan quyền lực nhà nước, của bộ máy quản lý giáo dục từ trung ương đến cơ sở, bảo đảm sự thống nhất về các nội dung quản lý hệ thống giáo dục quốc dân nhằm nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước và hoàn thiện nhân cách công dân.

1.1.2. Quan niệm Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh

Giáo dục quốc phòng – an ninh là dạy, học về quốc phòng – an ninh trong nhà trường, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh cho các đối tượng và phổ biến kiến thức quốc phòng – an ninh toàn dân, nhằm góp phần thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là bộ phận hợp thành của nền giáo dục quốc gia, là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nhằm góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, có sức khỏe và kiến thức quốc phòng – an ninh, kỹ năng quân sự cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân.

Giáo dục quốc phòng – an ninh trong nhà trường là hoạt động nhằm tác động có hệ thống đến sự phát triển ý thức của công dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trang bị kiến thức về quốc phòng – an ninh; kỹ năng quân sự cho học sinh, sinh viên từ trung học phổ thông đến đại học và học viên các trường của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh là hoạt động nhằm trang bị, nâng cao kiến thức về quốc phòng – an ninh, kỹ năng quân sự cho các đối tượng trong các cơ quan, tổ chức; trang bị một số kiến thức về quốc phòng – an ninh cho chức sắc, nhà tu hành các tôn giáo.

Phổ biến kiến thức quốc phòng – an ninh toàn dân là hoạt động nhằm tuyên truyền, phổ biến kiến thức cơ bản về quốc phòng – an ninh cho toàn dân và một số đối tượng đặc thù.

Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên Mục tiêu quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên: Giáo dục cho sinh viên về kiến thức quốc phòng và an ninh để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; trang bị kiến thức về quốc phòng – an ninh, kỹ năng cho sinh viên và học viên các trường của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; góp phần đạt hiệu quả cao trong việc phát triển và hoàn thiện phẩm chất, nhân cách, năng lực, tư duy quốc phòng – an ninh của sinh viên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Chủ thể quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên: Chính phủ thống nhất quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh trong phạm vi cả nước. Bộ Quốc phòng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh. Ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh tại địa phương. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên gồm:

• Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh.
• Tuyên truyền, phổ biến văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh.

Quy định chương trình, nội dung; biên soạn, xuất bản, in, phát hành giáo trình, sách giáo khoa, tài liệu; tiêu chuẩn giáo viên, giảng viên, tuyên truyền viên; tiêu chuẩn cơ sở vật chất, thiết bị dạy học giáo dục quốc phòng – an ninh, cấp chứng nhận bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh.

• Quản lý nguồn lực phát triển giáo dục quốc phòng – an ninh.
• Tổ chức, chỉ đạo việc đào tạo, bồi dưỡng, quản lý giáo viên, giảng viên, tuyên truyền viên giáo dục quốc phòng – an ninh.
• Nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh vực giáo dục quốc phòng – an ninh.
• Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục quốc phòng – an ninh.
• Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; sơ kết, tổng kết, khen thưởng, xử lý vi phạm việc chấp hành pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh.

Phương thức quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên:

Phương thức quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh được thể hiện chủ yếu trên hai phương diện:

Một là, nhà nước xây dựng và ngày càng hoàn thiện hệ thống luật pháp nói chung và hệ thống luật pháp về giáo dục quốc phòng – an ninh nói riêng bao gồm luật, văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý hành chính nhà nước, các văn bản khác về giáo dục quốc phòng – an ninh.

Hai là, lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác giáo dục quốc phòng – an ninh trên phạm vi cả nước và từng tổ chức theo chức năng cụ thể:

Nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Quốc phòng về giáo dục quốc phòng – an ninh Trình Chính phủ ban hành và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh theo thẩm quyền.

Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan lập quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh và câu lạc bộ hướng nghiệp quốc phòng – an ninh trên phạm vi cả nước, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; thực hiện bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh cho các đối tượng theo quy định của pháp luật; quy định nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan, đơn vị thuộc quyền, ban chỉ huy quân sự các bộ, ngành về giáo dục quốc phòng – an ninh.

Bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật, mô hình học cụ, quân dụng chuyên dùng phục vụ dạy và học môn học giáo dục quốc phòng – an ninh cho các cơ sở giáo dục trong phạm vi cả nước …

Thực hiện hợp tác quốc tế về giáo dục quốc phòng – an ninh. Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành liên quan xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn giáo viên, giảng viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên, cán bộ chuyên trách, cán bộ kiêm nhiệm giáo dục quốc phòng – an ninh.

Tổ chức, hướng dẫn thanh tra, kiểm tra, sơ kết, tổng kết, thực hiện khen thưởng; giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh theo thẩm quyền. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác về giáo dục quốc phòng – an ninh theo quy định của pháp luật. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ, ngành về giáo dục quốc phòng – an ninh Bộ Công an: Phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành liên quan thực hiện giáo dục quốc phòng – an ninh theo quy định của pháp luật. Bộ Giáo dục và Đào tạo: Chủ trì và tham gia soạn thảo, trình Chính phủ ban hành và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh theo thẩm quyền; chịu trách nhiệm trước Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, các bộ, ngành liên quan thực hiện giáo dục quốc phòng – an ninh ở các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Bộ Nội vụ: Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan quy định về chế độ, chính sách đội ngũ cán bộ chuyên trách, kiêm nhiệm, giáo viên, giảng viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên giáo dục quốc phòng – an ninh; thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác về giáo dục quốc phòng – an ninh theo quy định của pháp luật.

Các bộ, ngành khác: Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, ngành có liên quan thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh …

Từ những phân tích trên có thể quan niệm: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh là sự thống nhất sự chỉ đạo và thực hiện hệ thống giáo dục quốc phòng – an ninh về mục tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn giảng viên, phân cấp quản lý, quy chế tổ chức và hoạt động của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh.

1.1.3. Quan niệm Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh gồm những vấn đề cụ thể sau:

Chủ thể quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh gồm: Thành ủy, Ủy ban nhân dân, Bộ Tư lệnh Thành phố, Hội đồng giáo dục quốc phòng – an ninh Thành phố, Sở Công an, Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Hiệu trưởng các trường đại học, cao đẳng và Trường Quân sự Quân khu 7, Giám đốc các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên.

Yêu cầu quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là xây dựng kế hoạch, chiến lược, chương trình hành động, tổ chức thực hiện và kiểm tra hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên đạt được mục tiêu theo quy định. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh gồm các vấn đề: Xây dựng, ban hành, tuyên truyền và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh; Quy định chương trình, nội dung; biên soạn, xuất bản, in, phát hành giáo trình, sách giáo khoa, tài liệu; tiêu chuẩn giáo viên, giảng viên; cấp chứng nhận bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh: Quản lý nguồn lực phát triển giáo dục quốc phòng – an ninh; Tổ chức, chỉ đạo việc đào tạo, bồi dưỡng, quản lý giáo viên, giảng viên, tuyên truyền viên giáo dục quốc phòng – an ninh; Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; sơ kết, tổng kết, khen thưởng, xử lý vi phạm việc chấp hành pháp luật về giáo dục quốc phòng – an ninh trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

Phương thức, công cụ quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Phương thức quản lý chủ yếu là lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hệ thống giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên về mục tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tổ chức thực thực hiện, phân cấp quản lý, quy chế tổ chức, hoạt động và phối hợp của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn.

Công cụ quản lý chủ yếu là xây dựng và ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hệ thống giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên như nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn, tổ chức sơ kết, tổng kết, thi đua, khen thưởng, kỷ luật,…

Từ sự phân tích trên có thể quan niệm: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng- an ninh trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là sự nhất công tác lãnh đạo, chỉ đạo,tổ chức thực hiện và kiểm tra hoạt động của hệ thống giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên do Thành phố quản lý.

1.2. Cơ sở pháp lý về quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

1.2.1. Quan điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Năm 2014 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII ban hành Chỉ thị số 62-CT/TW và năm 2020 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX ban hành Chỉ thị số 12-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng, an ninh trong tình hình mới, cho thấy tầm quan trọng, vị trí, yêu cầu giáo dục quốc phòng – an ninh toàn dân, trong đó có nhiệm vụ giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên. Từ những nội dung cơ bản trong các chỉ thị của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng cho thấy quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục quốc phòng – an ninh nói chung và giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên nói riêng được thể hiện như sau:

Giáo dục quốc phòng – an ninh là bộ phận hợp thành của nền giáo dục quốc dân, là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nhằm góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có đạo đức, có sức khỏe và kiến thức quốc phòng – an ninh, kỹ năng quân sự cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân.

Giảng dạy giáo dục quốc phòng – an ninh trong nhà trường cần quán triệt sâu sắc nguyên lý giáo dục chung: học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội. Trong giảng dạy giáo dục quốc phòng – an ninh, các vấn đề lý luận và thực tiễn phải được giảng viên trình bày một cách thống nhất. Lý luận giáo dục quốc phòng – an ninh thường xuyên liên hệ chặt chẽ với thực tiễn xã hội, thực tiễn giáo dục, phản ánh kịp thời sự biến đổi của đời sống kinh tế xã hội và an ninh quốc gia. Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới với những thay đổi rất nhanh chóng trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong lĩnh vực giáo dục nói chung, giáo dục quốc phòng – an ninh nói riêng cũng đang có những chuyển biến tích cực và mạnh mẽ. Những thay đổi trong đời sống thực tiễn phải được giảng viên kịp thời nắm bắt và đưa vào nội dung bài giảng của mình. Bài giảng luôn được bổ sung những kết luận mới được rút ra từ thực tiễn sinh động trong đời sống xã hội, trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước, hội nhập kinh tế thế giới.

Giáo dục quốc phòng – an ninh trên cơ sở đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, những quy định của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo về giáo dục quốc phòng – an ninh; định hướng phát triển của hệ thống giáo dục quốc dân; kế thừa, phát huy truyền thống giáo dục quốc phòng – an ninh trong lịch sử của dân tộc và cách mạng Việt Nam; quá trình hiện đại hóa phương tiện, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cho dạy và học. Công tác này còn phải bám sát sự vận động, diễn biến về âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, vào nhiệm vụ quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Giáo dục quốc phòng – an ninh là một bộ phận quan trọng của công tác quốc phòng. Công tác này trong bất luận hoàn cảnh nào đều có mối quan hệ mật thiết với tình hình thực tiễn, liên quan trực tiếp đến công tác phòng, chống âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù. Vì vậy, trong đổi mới nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh cần làm rõ âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù đối với cách mạng Việt Nam, làm cho sinh viên hiểu rõ tình hình, “biết địch, biết ta” để nâng cao cảnh giác cách mạng, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù. Nắm chắc âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù là cơ sở để đổi mới nội dung, cập nhật, phát triển, cải tiến hình thức, phương pháp dạy học, gắn liền giữa lý luận và thực tiễn để nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng – an ninh. Sự xa rời thực tiễn, không hiểu hoặc hiểu sai về kẻ thù là khiếm khuyết lớn, có thể dẫn đến rơi vào giáo điều, vi phạm nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, nguyên tắc toàn diện của chủ nghĩa Macxit, duy ý chí trong giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Bản chất, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta, trong đó chiến lược “Diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ đang là một nguy cơ không thể xem thường, hàng ngày, hàng giờ tấn công làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng, sự tồn vong của chế độ ta. Một trong những mục tiêu của chiến lược “Diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch là tiến hành cuộc chiến tranh tâm lý – tư tưởng, vì vậy, trong giáo dục quốc phòng – an ninh phải định hướng, làm rõ chiến lược, âm mưu, thủ đoạn “Diễn biến hòa bình” của địch.

Nhiệm vụ của nền quốc phòng toàn dân luôn được bổ sung, phát triển và cụ thể hóa cho phù hợp với điều kiện, tình hình cụ thể. Giáo dục quốc phòng – an ninh không những phản ánh đúng tình hình đó, mà thông qua việc trang bị những kiến thức quốc phòng, đường lối, quan điểm, tư tưởng quốc phòng để chuẩn bị tinh thần, khả năng sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ cho mọi công dân trong công tác quốc phòng.

Hiện nay và thời gian tới, trước bối cảnh nước ta hội nhập khu vực và quốc tế ngày càng sâu hơn, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi thì trên bình diện quốc gia và ở từng ngành, lĩnh vực cũng phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức gay gắt. Trong lĩnh vực quốc phòng vẫn tiềm ẩn nguy cơ có thể gây mất ổn định; các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh âm mưu và hoạt động chống phá trên nhiều mặt, nhằm khuất phục, lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa, lấn chiếm lãnh thổ, đe dọa độc lập, chủ quyền quốc gia. Vì vậy, xây dựng chiến lược quốc phòng để xác định các mục tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp lớn phù hợp, nhằm tăng cường tiềm lực quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là đòi hỏi khách quan. Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đã chỉ rõ, phải tiếp tục hoàn thiện các chiến lược quốc phòng, an ninh và hệ thống cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới. Đây là định hướng thể hiện tư duy mới của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, phù hợp với sự phát triển của cách mạng và xu thế chung của thời đại, cần được quán triệt sâu sắc, triển khai đồng bộ nhằm củng cố quốc phòng – an ninh nói chung, xây dựng, hoàn thiện chiến lược quốc phòng nói riêng; góp phần thể chế hoá, đưa các chủ trương quan điểm của Đảng về quốc phòng vào cuộc sống; đồng thời, làm căn cứ pháp lý để lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành các hoạt động quốc phòng, theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, phù hợp với điều kiện đất nước.

1.2.2. Chính sách của nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Chính sách quốc phòng Việt Nam

Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn củng cố và tăng cường quốc phòng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc; thực hiện chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ quốc gia bao gồm đất liền, đảo, quần đảo, vùng biển, lòng đất và vùng trời; sử dụng các biện pháp chính đáng, thích hợp để ngăn chặn, đẩy lùi, đánh bại mọi âm mưu và hành động xâm lược bằng bất kỳ hình thức nào.

Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện đối ngoại quốc phòng phù hợp với chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển, chống chiến tranh dưới mọi hình thức; mở rộng hợp tác về quốc phòng với các nước láng giềng và trên thế giới trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi, vì hòa bình, phù hợp với pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

• Chủ trương chính sách và vai trò giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 1960 quy định “Đối với sinh viên, học sinh các trường đại học, các trường trung cấp chuyên nghiệp thì việc huấn luyện quân sự thuộc chương trình giáo dục do Chính phủ quy định”. Từ đó việc học tập quân sự (Huấn luyện quân sự phổ thông) trước đây, nay là giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên trong những năm đất nước có chiến tranh đã góp phần bồi dưỡng kiến thức quân sự, rút ngắn thời gian huấn luyện chiến sĩ mới, đáp ứng yêu cầu của chiến tranh chống Mỹ cứu nước và chiến tranh bảo vệ biên giới Tổ quốc.

Khi đất nước hoà bình, lớp lớp thanh niên, sinh viên tình nguyện đến những nơi khó khăn, gian khổ cùng sát vai với bộ đội và nhân dân thực hiện các nhiệm vụ chính trị – xã hội của đất nước. Trong hội nhập nền kinh tế thế giới, đội ngũ trí thức trẻ đang làm chủ khoa học kỹ thuật luôn ý thức nhiệm vụ xây dựng đất nước phải gắn liền với bảo vệ Tổ quốc. Ngoài việc nâng cao dân trí về quốc phòng, giáo dục quốc phòng – an ninh góp phần giáo dục chính trị, tư tưởng sâu sắc cho học sinh, sinh viên trong phòng chống chiến lược “Diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ, xây dựng ý thức trách nhiệm của mỗi công dân đối với Tổ quốc; giáo dục lòng tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc… Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Qua mỗi giai đoạn cách mạng và sự phát triển của giáo dục đào tạo, chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên đã được đổi mới cả nội dung và hình thức giảng dạy. Năm 1991, chuyển đổi chương trình từ huấn luyện quân sự phổ thông sang môn học giáo dục quốc phòng đã có sự thay đổi cơ bản nội dung cho phù hợp với giáo dục thời bình, theo hướng tăng cường tri thức về quốc phòng – quân sự, giảm bớt thực hành kỹ năng.

Đặc biệt, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII ban hành Chỉ thị số 62-CT/TW ngày 12 tháng 02 năm 2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng, an ninh trong tình hình mới, cho thấy tầm quan trọng, vị trí, yêu cầu giáo dục quốc phòng – an ninh toàn dân, trong đó có nhiệm vụ giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên. Thực hiện Chỉ thị số 12-CT/TW ngày 03 tháng 5 năm 2020 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng – an ninh trong tình hình mới và Nghị định số 116/2020/NĐ-CP ngày 10 tháng 7 năm 2020 của Chính phủ về giáo dục quốc phòng – an ninh, môn học Giáo dục quốc phòng được chính thức đổi tên thành môn học Giáo dục quốc phòng – an ninh (kiến thức giáo dục an ninh được lồng ghép trong giáo dục quốc phòng).

Các trường đại học, cao đẳng tự bảo đảm giảng dạy các nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh tại trường hoặc liên kết giảng dạy theo phần luồng của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên đã được đầu tư xây dựng giai đoạn 1, đang phát triển giai đoạn 2 với mục tiêu đáp ứng 70% sinh viên vào học tập, rèn luyện tập trung tại các trung tâm.

Đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng – an ninh luôn luôn đóng vai trò quyết định trong đổi mới và nâng cao chất lượng môn học. Từ năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng ngắn hạn và dài hạn tại các trường đại học và liên kết ở địa phương. Theo đó, các trường đã bước đầu tự chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên trong biên chế cơ hữu và thực hiện hợp đồng, thỉnh giảng. Để đáp ứng từng bước chuẩn hóa đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng – an ninh cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng quy mô giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh, sinh viên ngày càng tăng, năm 2023 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án đào tạo giáo viên chuyên ngành giáo dục quốc phòng – an ninh cho các trường trung học phổ thông và trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang mở rộng đề án này để phát triển đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng – an ninh cho các trường đại học, cao đẳng và trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên.

Đội ngũ giảng viên là sĩ quan do Bộ Quốc phòng biệt phái ra các trường đại học đang từng bước được kiện toàn về tổ chức và chất lượng. Sự phối hợp có hiệu quả của Bộ Quốc phòng với Bộ Giáo dục và Đào tạo trong những năm qua đã hình thành đội ngũ cán bộ giảng dạy là sĩ quan biệt phái, lực lượng nòng cốt tham gia giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng – an ninh và quản lý chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này tại các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh, với chức năng của cơ quan chuyên môn và quản lý trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên.

Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ năm ngày 19 tháng 06 năm 2026 quy định: Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Mục tiêu giáo dục quốc phòng – an ninh là giáo dục cho công dân về kiến thức quốc phòng và an ninh để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

• Nguyên tắc giáo dục quốc phòng – an ninh là:

Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý thống nhất của Nhà nước. Giáo dục quốc phòng – an ninh là trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo.

Kết hợp giáo dục quốc phòng – an ninh với giáo dục chính trị tư tưởng; phổ biến, giáo dục pháp luật và gắn với xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện. Giáo dục toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm bằng các hình thức phù hợp; kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, giữa lý thuyết và thực hành. Chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh phải phù hợp từng đối tượng, đáp ứng kịp thời tình hình thực tế.

Bảo đảm bí mật nhà nước, tính kế hoạch, kế thừa, phát triển, khoa học, hiện đại, dễ hiểu, thiết thực và hiệu quả.

• Chính sách của Nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh là:

Nhà nước bảo đảm nguồn lực cho hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh, có chính sách ưu tiên đối với khu vực biên giới, hải đảo, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đóng góp trí tuệ, công sức, tiền, tài sản cho giáo dục quốc phòng – an ninh. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thành tích trong giáo dục quốc phòng – an ninh được khen thưởng theo quy định của pháp luật.

1.2.3. Tổ chức và phương thức quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Tổ chức các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên

Hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên được quy hoạch phù hợp với mạng lưới hệ thống đại học quốc gia, trường đại học, cao đẳng, trường quân sự quân khu, quân đoàn, trường quân sự tỉnh và một số học viện, nhà trường khác của quân đội làm nhiệm vụ giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh. Thủ tướng Chính phủ quyết định quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên trên phạm vi cả nước.

• Đặc điểm môn giáo dục quốc phòng – an ninh

Giáo dục quốc phòng – an ninh toàn dân, trong đó giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên là một nội dung quan trọng của nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân. Nghị định 15/2014/NĐ-CP ngày 01 tháng 05 năm 2014 của Chính phủ về giáo dục quốc phòng – an ninh nêu rõ: Giáo dục quốc phòng – an ninh thuộc nội dung của nền giáo dục quốc gia, là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa. Giáo dục quốc phòng – an ninh là môn học chính khóa trong các trường, lớp đào tạo bậc đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề, trung học phổ thông thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, các trường hành chính và đoàn thể.

Dạy học môn giáo dục quốc phòng – an ninh được xác định là một bộ phận, một nội dung quan trọng của quá trình dạy học trong hệ thống giáo dục. Do đó, để đảm bảo chất lượng dạy học môn học này, cần thiết phải nắm vững và tuân thủ theo những quy luật, nguyên tắc, quy tắc sư phạm, đồng thời phải tính đến những đặc điểm của giáo dục quốc phòng – an ninh để vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo có hiệu quả.

Môn học giáo dục quốc phòng – an ninh có quan hệ chặt chẽ với các môn học khác như: toán, lý, hóa, giáo dục chính trị, giáo dục thể chất, lịch sử,… đặc biệt các nội dung cơ bản về công tác quốc phòng, về các quân binh chủng có liên quan mật thiết với nhiều chuyên ngành đào tạo của các trường đại học, cao đẳng trung học chuyên nghiệp.

• Nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Nội dung, chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên quy định hệ thống các kiến thức, kỹ năng có liên quan đến lĩnh vực hoạt động quân sự, công tác quốc phòng đòi hỏi người học phải nắm vững để vận dụng trong thực tiễn công tác, góp phần giáo dục toàn diện con người mới xã hội chủ nghĩa. Nội dung giáo dục giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên chứa đựng các kiến thức cả về khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên và khoa học kỹ thuật quân sự. Giáo dục quốc phòng – an ninh là môn học có tỷ lệ lý thuyết chiếm trên 70% chương trình, nhằm tăng cường nhận thức lý luận về chiến tranh, quân đội và những hiểu biết về công tác quốc phòng cho học sinh, sinh viên, giúp cho họ sau khi rời ghế nhà trường nhanh chóng làm quen với các nhiệm vụ quốc phòng nơi mình công tác. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên gồm:

Truyền thống chống giặc ngoại xâm, tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc; đường lối, quan điểm cơ bản của Đảng, Nhà nước về quốc phòng, an ninh; những hiểu biết cần thiết về độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; âm mưu, thủ đoạn hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; nhiệm vụ quốc phòng – an ninh trong từng thời kỳ; trách nhiệm của công dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; công tác quốc phòng, an ninh; các văn bản pháp luật về quốc phòng, an ninh; phổ cập những kiến thức cần thiết về lực lượng vũ trang nhân dân; nghệ thuật quân sự Việt Nam; kiến thức cơ bản cần thiết về kỹ thuật, chiến thuật quân sự, phòng thủ dân sự.

Tuyên truyền, giáo dục bảo vệ an ninh quốc gia: Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục bảo vệ an ninh quốc gia. Cơ quan thông tin, tuyên truyền có trách nhiệm tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật và nâng cao ý thức bảo vệ an ninh quốc gia cho toàn dân. Cơ quan, tổ chức trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục, vận động công dân Việt Nam, người Việt Nam định cư ở nước ngoài bảo vệ an ninh quốc gia.

• Chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Chương trình môn học giáo dục quốc phòng – an ninh trình độ đại học, cao đẳng được ban hành theo Thông tư số 31/2025/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 09 năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thời lượng môn học giáo dục quốc phòng – an ninh là 08 tín chỉ, tương ứng 11 đơn vị học trình (165 tiết).

Nội dung cụ thể các học phần:

• Học phần 1: Đường lối quân sự của Đảng (3 tín chỉ)
• Học phần 2: Công tác quốc phòng, an ninh (2 tín chỉ)
• Học phần 3: Quân sự chung và chiến thuật, kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK, CKC (3 tín chỉ)

Hình thức tổ chức và phương pháp giảng dạy giáo dục quốc phòng – an ninh rất đa dạng và mang tính đặc thù. Quá trình thực hiện nội dung có thể tổ chức học xen kẽ, học rải các nội dung hoặc học tập trung theo từng giai đoạn, từng học phần, học tập trung từng đợt (như ở các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên).

• Bảo đảm cơ sở, vật chất giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, ủy ban nhân dân các cấp theo chức năng, nhiệm vụ được giao có trách nhiệm bảo đảm giáo trình, tài liệu, phương tiện vật chất huấn luyện.

• Cán bộ quản lý, giảng viên, giáo viên giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Tổ chức, sắp xếp biên chế cán bộ quản lý các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo và các cơ sở giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng – an ninh thuộc Bộ Quốc phòng. Cán bộ quản lý, giảng viên môn giáo dục quốc phòng – an ninh của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên và các trường đại học trước mắt do sĩ quan quân đội làm nòng cốt, kết hợp với giảng viên trong biên chế của ngành giáo dục và đào tạo đảm nhiệm. Giáo viên, giảng viên được đào tạo trình độ chuẩn theo quy định tại Mục c, đ, e Khoản 1, Điều 77, Luật Giáo dục năm 2018.

• Phương thức quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Về mặt tổ chức phương pháp dạy học, giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên là môn học được thực hiện dưới sự chỉ đạo, bảo đảm của nhiều bộ, ngành nhưng chủ yếu là của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo. Về mặt quản lý giáo dục, trong tổ chức thực hiện cần hết sức chú trọng sự liên kết, phối hợp của các cơ quan quân sự địa phương, các đơn vị, nhà trường quân đội và các cơ quan, ngành khác. Ngay trong một trung tâm hay nhà trường cũng cần có sự hợp đồng chặt chẽ giữa các khoa, bộ môn, các phòng, ban chức năng, giữa các nguồn, các giảng viên chuyên trách, kiêm nhiệm, hợp đồng thỉnh giảng,… đặt dưới sự chỉ đạo chặt chẽ của đảng ủy, ban giám hiệu, hiệu trưởng nhà trường. Quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh về tiến trình dạy học, lịch huấn luyện, địa điểm huấn luyện thường phân tán, lực lượng giảng viên phải giảng nhiều nơi, trong nhà, ngoài giảng đường; do đó, phương thức quản lý chủ yếu dựa trên kế hoạch, sự điều hành khoa học, chặt chẽ, cụ thể của cơ quan đào tạo và phát huy cao sự chủ động của giảng viên. Quá trình thực hiện có sự kiểm tra thường xuyên của cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý các trung tâm.

1.3. Các nhân tố tác động đến quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Thứ nhất, tác động của chiến lược quốc phòng – an ninh của nước ta Chiến lược quốc phòng – an ninh Việt Nam luôn coi việc giữ vững môi trường hoà bình, ổn định để phát triển kinh tế – xã hội, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là mục tiêu xuyên suốt của chính sách quốc phòng Việt Nam. Thực hiện chính sách quốc phòng mang tính chất hoà bình, tự vệ, thể hiện ở chủ trương không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong các quan hệ quốc tế, giải quyết mọi bất đồng và tranh chấp với các quốc gia khác bằng biện pháp hoà bình.

Từng bước hiện đại hoá quân đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng chỉ nhằm duy trì sức mạnh quân sự ở mức cần thiết để tự vệ. Việt Nam phản đối các hoạt động chạy đua vũ trang. Việt Nam triệt để tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích của các quốc gia khác trên cơ sở những nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Không đe doạ hoặc sử dụng sức mạnh quân sự trước trong quan hệ quốc tế nhưng sẵn sàng và kiên quyết giáng trả mọi hành động xâm lược. Giải quyết tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên đất liền, trên biển do lịch sử để lại hoặc mới nảy sinh bằng các biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Xây dựng sức mạnh quốc phòng dựa trên sức mạnh tổng hợp của cả nước, của khối đại đoàn kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, sức mạnh của lực lượng quân sự và thế trận quốc phòng toàn dân với sức mạnh của lực lượng và thế trận an ninh nhân dân.

Phát triển kinh tế – xã hội đồng thời tăng cường khả năng quốc phòng, phối hợp chặt chẽ hoạt động quốc phòng, an ninh với hoạt động đối ngoại thành một thể thống nhất để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phát triển kinh tế nhanh, bền vững. Việt Nam xây dựng nền quốc phòng toàn dân dựa trên truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm của toàn dân tộc, chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh, xây dựng nghệ thuật quân sự Việt Nam đáp ứng các yêu cầu của chiến tranh hiện đại. Tích cực, chủ động ngăn ngừa và đẩy lùi nguy cơ chiến tranh là một trong các nhiệm vụ trọng yếu của quốc phòng Việt Nam trong thời bình.

Thực hiện chiến lược quốc phòng dựa trên tổng thể các hoạt động chính trị, kinh tế, ngoại giao, văn hoá – xã hội và quân sự nhằm triệt tiêu các nguyên nhân dẫn đến xung đột vũ trang và chiến tranh. Quán triệt phương châm phòng thủ toàn diện, chủ động, bảo vệ Tổ quốc từ xa, quốc phòng Việt Nam sử dụng các biện pháp tổng hợp nhằm giữ vững ổn định bên trong, ngăn ngừa các nguy cơ can thiệp từ bên ngoài. Thực hiện chính sách quốc phòng độc lập, tự chủ, xây dựng sức mạnh quốc phòng bằng nguồn lực mọi mặt của đất nước và con người Việt Nam.

Chiến lược quốc phòng – an ninh Việt Nam tác động tới chủ trương, chính sách, kế hoạch, nội dung, thời gian giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên. Từ đó xác định mục tiêu giáo dục quốc phòng – an ninh là nhằm trang bị kiến thức cơ bản về quốc phòng – an ninh, kỹ năng quân sự cần thiết, góp phần đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nó còn tác động tới quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh và câu lạc bộ hướng nghiệp quốc phòng – an ninh trên toàn quốc; tác động tới chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh trong sự cân đối với chương trình đào tạo đại học. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Thứ hai, tác động của mô hình tổ chức và hoạt động của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên

Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên là cơ sở giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên, hoạt động theo mô hình tổ chức và hoạt động của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên theo qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên trực thuộc các học viện, trường đại học, cao đẳng; Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên trực thuộc nhà trường Quân đội có tư cách pháp nhân và con dấu riêng; cơ cấu tổ chức do Bộ Quốc phòng quy định. Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trong các trường thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định thành lập. Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên trong các trường thuộc ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định thành lập. Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên thuộc Đại học Quốc gia do Giám đốc Đại học Quốc gia quyết định thành lập. Trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên thuộc nhà trường quân đội do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quyết định thành lập.

Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, chỉ đạo về chuyên môn giáo dục quốc phòng – an ninh. Các trường trực tiếp quản lý, chỉ đạo toàn diện trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên như các đơn vị thuộc quyền khác. Các trường căn cứ vào quy mô phát triển trung tâm được xác định trong quyết định phê duyệt quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên của Thủ tướng Chính phủ để xác định tổ chức, biên chế cán bộ, giảng viên, nhân viên cơ hữu hoặc hợp đồng để thực hiện các nhiệm vụ của trung tâm. Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Quốc phòng quy định biên chế sĩ quan biệt phái cho các Trung tâm theo quy định tại Nghị định của Chính phủ về biệt phái sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam.

Các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên thực hiện quản lý tổ chức học tập, rèn luyện toàn diện sinh viên theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; xây dựng kế hoạch giáo dục hàng năm và giai đoạn theo quy định liên kết giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo; tiếp nhận sinh viên và tổ chức học tập, rèn luyện phù hợp với kế hoạch đào tạo giữa các trường với trung tâm. Tiến hành các thủ tục bàn giao chặt chẽ về con người và kết quả học tập, rèn luyện cho các trường liên kết khi kết thúc khoá học (đợt học); tổ chức dạy học, kiểm tra, thi, đánh giá kết quả học tập; cấp chứng chỉ cho sinh viên theo quy định tổ chức dạy, học và đánh giá kết quả học tập môn học giáo dục quốc phòng – an ninh; tổ chức nghiên cứu khoa học sư phạm quân sự, đổi mới phương pháp giảng dạy; biên soạn giáo trình, tài liệu tham khảo về giáo dục quốc phòng – an ninh; phối hợp đào tạo giáo viên chuyên ngành giáo dục quốc phòng theo quyết định của Bộ Giáo dục và Đào tạo giao cho trường. Chăm lo bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên, cán bộ quản lý; tạo điều kiện thuận lợi để giảng viên, cán bộ được học tập nâng cao trình độ …

Mô hình tổ chức và hoạt động của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên đã tác động đến bố trí lực lượng trong biên chế và biệt phái, cơ chế, phương thức hoạt động, giải quyết các mối quan hệ giữa các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên với các trường đại học. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

• Thứ ba, tác động của sự phân bố trường đại học, số lượng sinh viên và trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên

Thành phố Hồ Chí Minh có 81 trường đại học, cao đẳng, trong đó có 51 trường đại học (33 trường công lập và 18 trường dân lập) 04 học viện và 26 trường cao đẳng, đa số do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, trong đó chỉ có 2 trường đại học công lập (Trường đại học Sài Gòn và Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch) do Thành phố quản lý, chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm khoảng 210.000 sinh viên. Hiện có khoảng 1.050.000 sinh viên đang học tập tại các trường cao đẳng và đại học tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó có hơn 6.000 du học sinh nước ngoài. Các trường đại học, cao đẳng tại Thành phố tập trung ở ba khu vực: nội thành (Quận 1, Quận 3, Quận 10) có 24 trường; khu vực quận Thủ Đức, Quận 9 có 26 trường; khu vực ngoại thành (Quận 7, Củ Chi) có 30 trường.

Lực lượng tham gia giáo dục quốc phòng – an ninh trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có 03 trung tâm, 02 khoa quân sự thuộc trường đại học, gồm: Trung tâm Giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh; Trung tâm Giáo dục quốc phòng Trường Quân sự Quân khu 7; Trung tâm Giáo dục quốc phòng Trường Đại học Trần Đại Nghĩa; Khoa Quân sự Trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh; Khoa Quân sự Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, có khả năng giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng – an ninh cho 80.000 sinh viên/năm (chiếm khoảng 50% số sinh viên trên địa bàn Thành phố).

Sự phân bố các trường đại học cũng như các trung tâm giáo dục quốc phòng cho sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có tác động đến kế hoạch xây dựng các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên, việc tổ chức huấn luyện, việc di chuyển các giáo viên giảng dạy, cán bộ quản lý và kiểm tra nắm tình hình về các hoạt động này. Theo tiến độ đầu tư xây dựng như hiện nay thì đến năm 2016 không thể đưa 100% sinh viên vào các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên học tập trung như đề án của Chính phủ và quy định của Luật Giáo dục quốc phòng; gây áp lực về số lượng, cường độ làm việc của giáo viên, tổ chức dạy học và đánh giá kết quả, chất lượng dạy và học, công tác quản lý phức tạp,…

Thứ tư, tác động của chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh Chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh đa dạng, liên quan đến nhiều lĩnh vực, ngành nghề, các kiến thức chính trị xã hội, quân sự, chiến tranh, an ninh mới mẻ đối với sinh viên; có lý thuyết, thực hành quân sự; có liên quan tới vũ khí, vật chất huấn luyện, học cả trong giảng đường, ngoài thao trường, bãi tập. Tuy nhiên, hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh chung cho cả đại học và cao đẳng theo Thông tư số 31/2025/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 9 năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (Chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh dùng cho sinh viên khối không chuyên ngành giáo dục quốc phòng – an ninh trình độ đại học, cao đẳng, loại hình đào tạo chính quy). Đồng thời giáo trình giáo dục quốc phòng – an ninh được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành hiện nay có hai quyển giáo trình cho chương trình 165 tiết học, thống nhất cho tất cả các ngành học nhưng lại thiếu sự liên thông với chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh cho học sinh phổ thông. Từ đó sinh viên nhận thức khá chung chung về quốc phòng – an ninh, ý thức về tình yêu quê hương, đất nước, vai trò công dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; ít biết, thậm chí không biết vận dụng môn học vào thực tế công tác, công việc cụ thể của mình. Các môn quân sự có tính đặc thù, sinh viên chưa từng làm quen, đòi hỏi có sức khỏe, phẩm chất mạnh mẽ, quyết đoán, nhanh nhẹn.

Tác động của chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng – an ninh yêu cầu cần thiết phải có một phần gắn liền với ngành học của sinh viên, giúp sinh viên vận dụng môn học vào thực tế công tác, công việc làm một cách hiệu quả, góp phần xây dựng công tác quân sự, quốc phòng ở địa phương, kết nối lịch sử dân tộc 4.000 năm vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Phương pháp tổ chức dạy và học, phân phối chương trình, sự phối hợp lực lượng của các trung tâm giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên phải đồng bộ, thống nhất. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Thứ năm, tác động của cơ chế, qui định về quản lý giáo dục quốc – an ninh Cơ chế quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh sinh viên nói chung và trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, là cơ chế quản lý song trùng, do Hội đồng Giáo dục quốc phòng mà người đứng đầu là lãnh đạo cơ quan hành pháp, quân đội là cơ quan thường trực, mà trực tiếp là cơ quan dân quân và cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, cụ thể là Bộ Giáo dục và Đào tạo mà trực tiếp là Vụ Giáo dục quốc phòng. Trong đó Hội đồng Giáo dục quốc phòng – an ninh chịu trách nhiệm về kế hoạch, chiến lược, chương trình, nội dung và kiểm tra. Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện và đánh giá kết quả.

Tác động của cơ chế, qui định về quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh liên quan mật thiết đến lãnh đạo, chỉ đạo, sự đồng bộ, thống nhất trong phối kết hợp xây dựng kế hoạch, chiến lược, chương trình, nội dung, tổ chức thực hiện, đánh giá kết quả và kiểm tra, sơ kết, tổng kết, khen thưởng, kỷ luật.

Từ những cơ sở lý luận, hệ thống các quan điểm, đường lối lãnh đạo của Đảng, chủ trương, chính sách, phương thức chỉ đạo của Nhà nước cho thấy: Quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh toàn dân nói chung, quản lý giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên nói riêng được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, được sự đồng tình của xã hội, là một bộ phận trong quản lý nhà nước về ba vấn đề là giáo dục, quốc phòng và an ninh, chúng có mối quan hệ cơ hữu, mật thiết với nhau; với mục tiêu xây dựng và phát triển con người Việt Nam toàn diện, nhằm xây dựng nguồn nhân lực vừa hồng vừa chuyên cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Luận văn: Quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng an ninh.

Giáo dục quốc phòng – an ninh nói chung và cho sinh viên nói riêng được dựa trên cơ sở pháp lý và cơ sở sư phạm, chịu sự tác động của nhiều yếu tố. Ở Chương 1 đã trình bày những cơ sở lý luận quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên, chương này đã làm rõ yêu cầu, nội dung, quan điểm của quản lý nhà nước, phương thức quản lý nhà nước, điều kiện cần và đủ để thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng – an ninh cho sinh viên.

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY:  

===>>> Luận văn: Thực tiễn quản lý nhà nước về GD quốc phòng an ninh

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://dichvuvietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: lamluanvan24h@gmail.com